Icyorezo cya Revolution mu Buhinde

Lois XVI yagombaga kongera imisoro kubwimpamvu wize mugice kibanziriza. Utekereza ko bishoboka ute gukora ibi? Mu Bufaransa ubutegetsi bwa kera, umwami ntabwo yari afite imbaraga zo gushyiraho imisoro akurikije ubushake bwe wenyine. Ahubwo yita inama yimitungo generate yakanda ibyifuzo bye kumisoro mishya. Ibipimo Jenerali yari umurambo wa politiki aho aba etatu batatu bohereje ababahagarariye. Ariko, umwami wenyine yashoboraga guhamagarira inama yuyu mubiri. Ubushize byakozwe ni mu 1614.

Ku ya 5 1789, Lous XVI yahamagaye guterana kw’ibisimbateri muri rusange kugira ngo ashyire ibyifuzo by’imisoro mishya. Inzu y’ibyumbuye muri Versailles yari yiteguye kwakira intumwa. Ibipimo bya mbere na kabiri byohereje abahagarariye 300 buri wese, wicaye mumirongo yerekeranye kumpande ebyiri, mugihe abanyamuryango 600 bagize impande enye bagombaga guhagarara inyuma. Umutungo wa gatatu wari uhagarariwe nabanyamuryango bayo batera imbere kandi bitwize. Abahinzi, abanyabukorikori n’abagore bangiwe kwinjira mu iteraniro. Ariko, ibibazo bya gatatu nibisabwa byashyizwe ku mabaruwa 40.000 abahagarariye bari bazanye.

Gutora mu bihugu Jenerali Kera byari bikorwa hakurikijwe ihame ry’uko buri mutungo watoye. Iki gihe cyane Louis XVI yariyemeje gukomeza imyitozo imwe. Ariko abanyamuryango ba gatatu basabye ko gutora bikorwa ubu nyezwa muri rusange, aho buri munyamuryango yagira amajwi. Iyi yari imwe mu mahame ya demokarasi yashyizwe imbere n’abafilozofe nka Rousseau mu gitabo cye. Igihe umwami yanze iki cyifuzo, abagize uwa gatatu basohotse mu iteraniro mu myigaragambyo.

Abahagarariye urwego rwa gatatu babonaga ko ari abavugizi mu gihugu cyose cy’Abafaransa. Ku ya 20 Kamena, bateraniye muri salle y’urukiko rwa Tennis yo mu rugo mu bice bya Versailles. Batangaje ubwabo Inteko ishinga amategeko kandi barahira ntibatatatatanye kugeza bateguye Itegeko Nshinga ku Itegekoni ry’igifaransa ryagabanya ububasha bw’umwami. Bayobowe na Mirabeau na ABBE Sieyes. Mirabeau yavukiye mu muryango w’icyubahiro ariko yemeza ko ari ngombwa gutura hamwe na sosiyete ishinzwe igihangange. Yasohoye ikinyamakuru kandi atanga disikuru zikomeye ku mbaga y’abantu bateranira kuri Versailles. ABBE Sieyes, mubyabaye umupadiri, wanditse agatabo gakomeye witwa ‘Ni ubuhe butaka bwa gatatu’?

Mu gihe inteko ishinga amategeko yari ahugiye muri Versailles yo gutegura Itegeko Nshinga, ahasigaye Franch yiziritseho imvururu. Itumba rikabije ryari ryashakaga kuvuga ko rifite umusaruro; Igiciro cy’umugati cyazamutse, akenshi abakora imigati bakoresheje uko ibintu bimeze kandi bagahimba ibikoresho. Nyuma yo kumara amasaha menshi umurongo utondekanye imigati, imbaga y’abantu barakaye irabagirana kwimukira i Paris. Ku ya 14 Nyakanga, imbaga y’abantu bageze mu gahato barasenye kandi barimbuza bastille.

Mu bihuha byo mu cyaro cyakwirakwiriye mu mudugudu kugera ku mudugudu abatware ba Manori bahawe akazi Abagands bari mu nzira yabo kugira ngo basenye imyaka yeze. Yafashwe mu bwoba, abahinzi mu turere twinshi bafashe amasuka na pit0cforkiya na chateux. Basahura ingano zombika ingano kandi zitwika inyandiko zirimo inyandiko zisanzure. Umubare munini w’abanyacyubahiro bahungiye mu ngo zabo, benshi muribo bimukira mu bihugu duturanye.

Ihanganye n’imbaraga z’amasomo ye yigometse, amaherezo yamenyesheje inteko y’igihugu kandi yemera ihame ry’uko imbaraga ziwe zaba zisuzumwa n’itegeko nshinga. Mu ijoro ryo ku ya 4 Kanama 1789, inteko yagennye itegeko rikuraho gahunda y’inshingano z’umusaruro n’imisoro. Icya cumi cyavanyweho kandi amasaro yari afitwe n’itorero byambuwe. Kubera iyo mpamvu, imiyoboro ya Leta.

  Language: Rwandi

Science, MCQs

Language: Rwandi