Ndërsa industritë e fabrikës u rritën në mënyrë të qëndrueshme pas luftës, industri të mëdha formuan vetëm një segment të vogël të ekonomisë. Shumica e tyre- rreth 67 përqind në 1911- ishin të vendosura në Bengal dhe Bombay. Mbi pjesën tjetër të vendit, prodhimi në shkallë të vogël vazhdoi të mbizotëronte. Vetëm një pjesë e vogël e forcës totale të punës industriale të punuar në fabrikat e regjistruara: 5 përqind në 1911 dhe 10 përqind në 1931. Pjesa tjetër punoi në punëtori të vogla dhe njësi shtëpiake, shpesh të vendosura në rrugica dhe bylanes, të padukshme për kalimtarin.
Në fakt, në disa raste, prodhimi i artizanatit në të vërtetë u zgjerua në shekullin XX. Kjo është e vërtetë edhe në rastin e sektorit të dorës që kemi diskutuar. Ndërsa filli i lirë i bërë nga makina. Fshinë industrinë e rrotullimit në shekullin XIX, gërshetuesit mbijetuan, megjithë problemet. Në shekullin XX, prodhimi i rrobave të dorës u zgjerua në mënyrë të vazhdueshme: gati duke u futur në mes 1900 dhe 1940.
Si ndodhi kjo?
Kjo ishte pjesërisht për shkak të ndryshimeve teknologjike. Artizanët njerëzit miratojnë teknologji të re nëse kjo i ndihmon ata të përmirësojnë prodhimin pa nxitur tepër të shpejtë të kostove. Pra, deri në dekadën e dytë të shekullit XX ne gjejmë gërsheta duke përdorur afrime me një transferim mizash. Kjo rrit produktivitet për punëtor, shpejtoi prodhimin dhe uljen e kërkesës së punës. Deri në vitin 1941, mbi 35 përqind e handlooms në Indi ishin të pajisur me anijet e mizave: në rajone si Travancore, Madras, Mysore, Cochin, Bengal proporcioni ishte 70 deri në 80 përqind. Kishte disa risi të tjera të vogla që ndihmuan Weavers të përmirësojnë produktivitetin e tyre dhe të konkurrojnë me sektorin e mullirit.
Disa grupe të gërshetuesve ishin në një pozitë më të mirë se të tjerët për të mbijetuar nga konkurrenca me Mill Industries. Midis gërshetuesve të prodhuar disa leckë të trashë, ndërsa të tjerët i rritën varietetet më të imta. Leckë më e trashë u ble nga të varfërit dhe kërkesa e saj luhatet dhunshëm. Në kohë të korrjeve të këqija dhe urisë, kur të varfërit rurale kishin pak për të ngrënë, dhe të ardhurat e tyre në para u zhdukën, ata nuk mund të blinin leckë. Kërkesa për varietetet më të imta të blera nga mirë-për të bërë ishte më e qëndrueshme. Të pasurit mund t’i blinin këto edhe kur të varfërit e uritur. Uria nuk ndikoi në shitjen e Saris Banarasi ose Baluchari. Për më tepër, siç e keni parë, Mills nuk mund të imitonin endje të specializuara. Saris me kufij të endur, ose mushkëritë e famshme dhe shami të Madras, nuk mund të zhvendoseshin lehtësisht nga prodhimi i mullirit.
Weavers dhe zejtarë të tjerë që vazhduan të zgjerojnë prodhimin gjatë shekullit XX, nuk prosperuan domosdoshmërisht. Ata jetuan jetë të vështira dhe punuan me orë të gjata. Shumë shpesh e gjithë familja – përfshirë të gjitha gratë dhe fëmijët – duhej të punonte në faza të ndryshme të procesit të prodhimit. Por ata nuk ishin thjesht mbetje të kohërave të kaluara në epokën e fabrikave. Jeta dhe puna e tyre ishin integrale për procesin e industrializimit. Language: Alemannic