Vaqtinchalik dunyo Rossiya a avishon edi. Boshqa Evropa hokimlaridan farqli o’laroq, hatto Yigirmanchi asrning boshlarida, podshoh parlamentga bo’ysunmagan. Rossiyadagi liberallar ushbu holatni tugatishga kirishdilar. Sotsialistik demokratlar va sotqosasialistik inqilobchilar bilan birgalikda ular 1905 yildagi inqilob paytida, 1905 yildagi konstitutsiya talab qilish uchun ishlagan. Ular millatchilar tomonidan (masalan, polizda) va jamoatchilikni jamiyatlarini o’z jamiyatlarini boshqarishni istagan Jadidistlar tomonidan qo’llab-quvvatlangan emperada qo’llab-quvvatlandi.
1904 yil, ayniqsa, rossiyalik ishchilari uchun juda yomon edi. Haqiqiy ish haqi 20 foizga kamaydi, shuning uchun muhim mahsulotlar narxi shu qadar tez ko’tarildi. Ishchilarning birlashmalarining a’zoligi keskin ko’tarildi. 1904 yilda tashkil etilgan rossiyalik ishchilar assambleyasining to’rt a’zosi, temir yo’lida to’xtovsiz ishlov berildi. Keyingi bir necha kun ichida Sankt-Peterburgdagi 110 mingdan ortiq ishchilar ish kunida ish haqining oshishi va ish sharoitlarini yaxshilash, ish haqining oshishi va yaxshilanishini talab qildi.
Otam Gapon boshchiligidagi ishchilarning sayohati Qishki saroyga etib borganida, politsiya va kazaklar hujumiga uchradi. 100 dan ortiq ishchilar halok bo’ldi va 300 ga yaqin yaralandi. Qonli yakshanba deb nomlanuvchi voqea 1905 yilgi inqilob deb nomlanuvchi bir qator tadbirlarni boshladi. Talabalar jasadlari yurishlarni boshlaganlarida, mamlakat va universitetlar butun mamlakat bo’ylab, fuqarolik erkinliklari etishmasligidan shikoyat qilishgan. Advokatlar, shifokorlar, muhandislar va boshqa o’rta sinfchilar birlashma uyushmasini tuzdilar va ta’sis majlisini talab qilishdi.
1905 yildagi inqilob davomida, Tsar saylangan maslahat parlamentini yoki Dumani yaratishga imkon berdi. Inqilob davomida qisqa vaqt davomida ko’p sonli kasaba uyushmalari va zavod ishchilaridan tashkil topgan zavod qo’mitalari mavjud edi. 1905 yildan keyin ko’plab qo’mitalar va kasaba uyushmalari norasmiy ishladilar, chunki ular noqonuniy deb e’lon qilingan edi. Siyosiy faoliyatga jiddiy cheklovlar joylashtirilgan. Tsar 75 kun ichida birinchi Dumani va uch oy ichida qayta saylangan ikkinchi dumni ishdan bo’shatdi. U o’z hokimiyatining yoki uning kuchining pasayishi haqida hech qanday so’roq qilishni xohlamadi. U ovoz berish qonunlarini o’zgartirdi va uchinchi Dumani konservativ siyosatchilar bilan to’ldirdi. Liberallar va inqilobchilar olib tashlandi. Language: Uzbek