1890 töweregi, Tak tokaý obasynyň songRongio samtasy Randulballung obasynyň surrtiko samtasy tokaýyň döwlet eýeçiligine sorag berdi. Döwletiň ýel, suw, Earthere agaç we agaç ony ýaramolik etmändigini, şonuň üçin oňa eýeçilik däldi. Basym giň ýaýran hereket ösdi. Saminiň kanunly ogullary we guramasyna gur kömek edenleriň arasynda. 1907-nji ýyla çenli 3000 maşgal pikirleriniň soňundan boldular. Saminçiler Gollandiýeleşigiň gözegçiligine gelende, beýlekiler bolsa salgyt tölemäge ýa-da zähmet tölemäge boýun gaçyrdylar.
Çeşme G.
Dirk Wanog GorenorP:
‘Bataviýalylar! Ajaýyp bol! Aragatnaşyk saklamaly zatlarym bilen pikir ediň. Flotlarymyzyň demirgazyk güýçken ygtyýaryndaky we Java-drain ýaly, kynçylyklary, agaçlary we mertere atlary bilen söweşen we söwda meýdançalaryny satyn alanymyzy weýran edýär. Hawa, Java tokaýlary hemme ýere garamazdan, hemmesine garamazdan, ähli söwda gämisinden başga-da hormat goýulýan deňiz güýçlerini gysgaltyk gurmak üçin ýeterlik tymzer bar, Java tokaýlaryny kesýänler ýaly çalt ösüp, bolardy we bolar gowy ideg we dolandyryşyň aşa tükeniksiz. ‘
Dirk van Hogendorp, cited in Peluso, Rich Forests, Poor People, 1992. Language: Turkmen