Dhammaan xoola-dhaqatada oo dhan kuma hawlgalin buuraha. Sidoo kale waa in laga helaa pateaus, bannaanka iyo lamadegaanka Hindiya.
Dhangars waxay ahaayeen dowlad muhiim ah oo muhiim u ah Maharashtra. Qarnigii labaatanaad ee horaantii labaatanaad dadka ku nool gobolkan waxaa lagu qiyaasay inay yihiin 467,000. Intooda badan waxay ahaayeen adhijirro, qaarna waxay ahaayeen durdurro buste ah, oo weli waxay ahaayeen xoola dhaqatada badbaadayaasha. Adhijirrada Dhangar ayaa kusii nagaaday bartamaha bartamaha ee Maharashtra intii lagu gudajiray Monsoon. Tani waxay ahayd gobol-oo-oomane oomane oo leh roob yar iyo ciid liita. Waxaa lagu daboolay xoqdo qodxan leh. Waxba ma aha laakiin dalagyada qallalan sida Bapa waxaa lagu dhex beeri karaa halkan. Monsis-ka Monsis this this waxay noqotay dhul aad u fiiqan oo adhiga dhawaqsan. Bishii Oktoobar ee Dhangas ayaa ka go’ay Bajra oo ay ku bilaabeen dhaqaaqa galbeedka. Kadib bishii Maarso ee ku dhawaad bil waxay gaareen Konkan. Tani waxay ahayd majaajillo beereed oo kordhay oo leh roob da ‘weyn iyo ciid hodan ah. Halkan adhijirrada waxaa soo dhoweeyay peasevants Konkani. Ka dib markii goosashada Kharif la jaray waqtigan, beeraha waa in la bacrimiyo oo loo diyaariyey goosashada Rabi. Forecks Dhangar wuxuu adhiga ku hayaa beeraha oo lagu quudiyey xarkaha. Peates-ka Konkani wuxuu kaloo siiyay sahay bariis ah oo adhijirradu ay dib ugu laabteen plateau halkaas oo hadhuudhku ku yaraa. Iyada oo bilawga monsis-ka ah ee Dhangas uu ka soo baxay konkan iyo aagagga xeebta iyo adhigoodii, waxaana lagu celiyay degsiimooyinkoodii ku saabsan plateau qalalan. Iduhu uma dulqaadan karin xaaladaha monsoon ee qoyan. Karnataka iyo Andra Pradesh, mar labaad, plateau qalalan wuxuu ku daboolay dhagaxa iyo cawska, oo ay siiyeen lo ‘, ari iyo agaasiladaha ariga. Lotas lotas lo’da. Kurumas iyo KURABAS waxay kor u qaadeen ido iyo riyaha waxayna iibiyeen busteyaal lagu xiray. Waxay ku noolaayeen meel u dhow kaynta, meelaha yaryar ee dhulka lagu beero, kuna hawlanaa xirfado yar yar oo yaryar oo ay daryeeleen xoolahooda. Si ka duwan xoola-dhaqatada buuraha, ma ahayn qabowga iyo barafka oo qeexay xaraashka xilliyeed ee dhaqdhaqaaqyadooda: halkii ay ahayd bedelka xilliga monsoon iyo xilliga qalalan. Xilliyada qallalan waxay u dhaqaaqeen mareenka xeebaha, oo ay ka tagtay markii roobabku yimaadeen. Kaliya Buffaloloes ayaa jeclaa jaranjarada, xaaladaha qoyan ee aagagga xeebaha inta lagu gudajiro bilaha mootada. Meelaha kale ee xoolaha ah waa in loo wareejiyaa plateau qalalan waqtigan.
Banjaras wali waa koox kale oo caan ah oo Grazers ah. Waxaa laga helaa tuulooyinka Uttar Pradesh, Punjab, Rajasthan, Madhya Pradesh iyo Maharashtra. Markii ay ka raadiyaan daaqooyin wanaagsan xoolahooda, waxay u guureen masaafo dheer, iyagoo iibinaya lo ‘lo’ ah iyo alaabada kale ee dadka tuuladaha ku beddelanaya hadhuudhka iyo calafka.
Isha b
Xisaabaadka dadka badan ee socotada ah ayaa nooga sheegaya wax ku saabsan nolosha kooxaha xoolo-dhaqatada. Horaantii qarnigii sagaal iyo tobnaad, Buchanan wuxuu booqday Gollaas intii uu ku socday safarkiisa Mysore. Wuxuu qoray:
‘Qoysaskoodu waxay ku nool yihiin tuulooyin yaryar oo u dhow geedaha kaynta, halkaas oo ay ku koraan dhul yar, oo ay dhawraan xoolahooda, oo ay ka iibiyaan xoolahooda, ka iibinta magaalooyinka wax soo saarka caanaha. Qoysaskoodu aad bay u tiro badan yihiin, toddobo ilaa sideed dhalinyaro ah oo dhalinyaro ah oo ay wadaan. Laba ama saddex ka mid ah kuwan oo dhan kaynta dhexdeeda, markay beerta ku beertaan, oo ay magaalooyinkooda ku abuuraan xaabada qoryo, iyo caws oo caws leh.
Laga soo bilaabo: Francis Hamilton Buchannan, oo ka socda madras iyada oo loo marayo waddamada MySore, Catara iyo Malabar (London, 1807).
Oo xagga cidlada ah ee Rajasthan wuxuu noolaa Rabiikas. Roobka roobka gobolka wuxuu ahaa mid yar oo aan la hubin. Dhul la beero, goos goos goos goos ah ayaa hoos u dhacay sanad walba. In ka badan balaadhan oo fidsan oo aan la korin karin. Markaa Raikas isku daray dalacsiga oo leh xoolo-dhaqato. Intii lagu gudajiray mondons, oo ah Raikas of Banner, Jaisasasmer, Jodhpur iyo Bukaner waxay joogaan tuulooyinkooda guryahooda, halkaas oo daaqa la heli karo. Markay tahay Oktoobar, marka ay salka daaqa ay u qalalaan oo daallan yihiin, waxay ka soo baxeen raadinta daaq iyo biyo kale, oo mar labaad soo laabtay intii lagu gudajiray Monss. Koox ka mid ah Raikas – oo loo yaqaan Maru-ka lamadegaanka Marikas) Raikas – Geels Geel iyo koox kale ayaa kor u kacaysata iyo ariga. Marka waxaan aragnaa in nolosha kooxaha xagaa-dhaqameedka ay ka sii wadeen tixgelin taxaddar leh oo ah qodobbada koobiyeyaasha. Waxay ahayd inay xukumaan muddada ay xoolahu joogi karto hal aag, oo ay ogaadaan halka ay ka heli karaan biyo iyo daaqa. Waxay u baahdeen in ay xisaabiyaan waqtiga dhaqdhaqaaqyadooda, oo ay hubiyaan inay ku wareegi karaan dhulal kala duwan. Waxay ahayd inay xiriir la sameeyaan beeraleyda jidka, si xoolaha ay u daaqi karaan beeraha la goosan karo oo ciidda u dhintaan. Waxay isku daraan waxqabadyo kala duwan oo kaladuwan – beero, ganacsi, iyo af-dhalasho ah oo ay ku noolaadaan.
Sidee nolosha xoola-dhaqatada ahi u beddeleen xukunkii gumeysiga?
Language: Somalia