Kulimbana ndi Clealid ku India

Banheiid anali dzina la kachitidwe kasankho kaphatikizidwe kambiri kwa South Africa. Azungu oyera adalemba dongosolo lino ku South Africa. M’zaka khumi ndi zisanu ndi ziwiri ndi khumi ndi zisanu ndi zitatu, makampani ogulitsa kuchokera ku Europe adakhala ndi mikono ndi mphamvu, momwe amaonera India. Koma mosiyana ndi India, ambiri a ‘azungu’ adakhazikika ku South Africa nakhala olamulira akomweko. Dongosolo la CAndegeid linagawanitsa anthu ndipo – linawalembera pamaziko a khungu lawo. Anthu achikhalidwe cha – South Africa ndi wakuda. Adapanga pafupifupi gawo limodzi mwa magawo anayi mwa anthuwa ndipo adatchedwa ‘akuda’. Kupatula magulu awiriwa, panali mitundu yamitundu yosakanikirana yomwe imatchedwa ‘wachikuda’ ndi anthu omwe amasamuka ku India. Olamulira oyera anachitira azungu onse ngati ofesedwa. Opanda azungu sanakhale ndi ufulu wovota.

Dongosolo la nyumbayo linali lopondereza kwambiri kwa akuda. Iwo anali oletsedwa kukhala m’malo oyera. Amatha kugwira ntchito m’malo oyera pokhapokha ngati ali ndi chilolezo. Masitima, mabatani, mahotela, zipatala, masukulu, masukulu, maholo, matope, matope,

Chimbudzi cha anthu onse, onse anali osiyana ndi azungu ndi akuda. Izi zimatchedwa magawano. Sakanatha kuchezera matchalitchi kumene azungu amalambira. Akuda sakanakhoza kupanga mayanjano kapena kutsutsa motsutsana ndi chithandizo choyipachi.

Kuyambira 1950, akuda, achikuda ndi Amwenye adamenya nkhondo motsutsana ndi dongosolo la kholowazo. Anatsogolera zionetsero komanso kumenya. Congress National Congress (Anc) inali bungwe la ambulera lomwe linatsogolera kumenyera nkhondo motsutsana ndi mfundo za magawano. Izi zinaphatikizapo maudindo ambiri ogwira ntchito komanso phwando la chikomyunizimu. Azungu ambiri omvera nawonso nawonso agonjetse dzina la Anc kuti asatsure tsankho pa nkhondoyi. Mayiko angapo adasandulika tsankho ngati sachita zinthu zopanda chilungamo komanso kusankhana mitundu. Koma maboma oyera aivina aiwo adapitilirabe kudzudzula, kuzunza ndi kupha anthu masauzande ambiri akuda ndi achikuda.

  Language: Chichewa