Ukuzabalaza ngokuchasene nocalucalulo eIndiya

Ucalucalulo yayiligama lenkqubo yocalucalulo ngokobuhlanga olwahlukileyo eMzantsi Afrika. Abantu baseYurophu emhlophe babeke le nkqubo eMzantsi Afrika. Ngenkulungwane yeshumi elinesixhenxe nangamashumi elinesibhozo, iinkampani zokurhweba ezivela eYurophu zaziyifumana ngeengalo kunye nendlela ababehlala ngayo i-India. Kodwa ngokungafani ne-India, inani elikhulu ‘le-Whites’ lahlala eMzantsi Afrika kwaye waba ngabalawuli balapho. Inkqubo yocalucalulo yahlulahlula abantu kwaye yazibiza ngokuba sisiseko sombala wabo wolusu. Abantu bomthonyama – uMzantsi Afrika bamnyama ngombala. Benza malunga nelesithathu yabemi kwaye babizwa ngokuba ‘babi’. Ngaphandle kwala maqela mabini, kwakungekho bantu beentlanga ezahlukeneyo ababebizwa ngokuba ‘banemibala’ nabantu abafudukele eIndiya. Abalawuli emhlophe baphathwa bonke abo babengenamntu. Abalingelilo babengenamalungelo okuvota.

Inkqubo yocalucalulo yayicinezela ikakhulu kubantsundu. Babengavumelekanga ukuba bahlale kwiindawo ezimhlophe. Banokusebenza kwiindawo ezimhlophe kuphela ukuba babenemvume. Uloliwe, iibhasi, iiteksi, iihotele, izibhedlele, izikolo neekholeji, iilayisensi, iiholo ze-cinema, ichibi,

Izindlu zangasese zikawonke-wonke, zonke zahlukile kwabamhlophe nabantsundu. Oku kwabizwa ngokuba yi-diagregation. Babengakwazi nokuzindwendwela iicawa apho babenqula khona abamhlophe. Abantsub abanakwenza amandla okanye uqhankqalazo ngokuchasene nonyango olubi.

Ukususela ngo-1950, abantsundu, abanembala kunye namaIndiya alwa nenkqubo yocalucalulo. Basungula i-gorstries yokubetha kunye nokubetha. ICongress yeSizwe yase-Afrika (i-ANC) yayiyintlangano yeambrela eyakhokelela kumlo nxamnye nemigaqo-nkqubo yokwahlulahlula. Oku kubandakanya imibutho yabasebenzi abaninzi kunye neqela lamaKomanisi. Ababelungu abaninzi abanobuthathaka bakwakhanyele kwi-ANC ukuba baphikise ucalucalulo kwaye badlala indima ekhokelayo kulo mzabalazo. Amazwe aliqela axhomekeke kucalucalulo njengongendawo kunye nobuqhetseba. Kodwa urhulumente we-gecist owemhlophe uqhubeke nokulawula ngokuvalelwa, ukuthuthumbisa nokubulala amawaka abantu abamnyama nabanemibala.

  Language: Xhosa