L-eżempju tal-Afrika t’Isfel huwa mod tajjeb biex nifhmu għaliex għandna bżonn kostituzzjoni u x’jagħmlu l-Kostituzzjonijiet. L-oppressur u l-oppressi f’din id-demokrazija l-ġdida kienu qed jippjanaw li jgħixu flimkien bħala ugwali. Ma kienx se jkun faċli għalihom li jafdaw lil xulxin. Huma kellhom il-biżgħat tagħhom. Huma riedu jissalvagwardjaw l-interessi tagħhom. Il-maġġoranza sewda kienet ħerqana li tiżgura li l-prinċipju demokratiku tar-regola tal-maġġoranza ma kienx kompromess. Huma riedu drittijiet soċjali u ekonomiċi sostanzjali. Il-minoranza bajda kienet ħerqana li tipproteġi l-privileġġi u l-propjetà tagħha.
Wara negozjati twal iż-żewġ partijiet qablu ma ‘kompromess. L-abjad qablu mal-prinċipju tar-regola tal-maġġoranza u dak ta ’persuna waħda vot. Huma qablu wkoll li jaċċettaw xi drittijiet bażiċi għall-foqra u l-ħaddiema. Is-suwed qablu li r-regola tal-maġġoranza ma tkunx assoluta .. Huma qablu li l-maġġoranza ma jneħħux il-propjetà tal-minoranza bajda. Dan il-kompromess ma kienx faċli. Kif se jiġi implimentat dan il-kompromess? Anke jekk irnexxielhom jafdaw lil xulxin, x’kienet il-garanzija li din il-fiduċja mhix se tinqasam fil-futur?
L-uniku mod kif tibni u żżomm il-fiduċja f’sitwazzjoni bħal din hija li tikteb xi regoli tal-logħba li kulħadd jimxi magħha. Dawn ir-regoli jistabbilixxu kif il-kbarat għandhom jintgħażlu fil-futur. Dawn ir-regoli jiddeterminaw ukoll x’inhuma l-gvernijiet eletti li għandhom is-setgħa li jagħmlu u dak li ma jistgħux jagħmlu. Fl-aħħar dawn ir-regoli jiddeċiedu d-drittijiet taċ-ċittadin. Dawn ir-regoli jaħdmu biss jekk ir-rebbieħ ma jistax ibiddilhom faċilment. Dan għamlu l-Afrika t’Isfel. Huma qablu dwar xi regoli bażiċi. Huma qablu wkoll li dawn ir-regoli se jkunu supremi, li l-ebda gvern ma jkun jista ‘jinjora dawn. Dan is-sett ta ‘regoli bażiċi jissejjaħ Kostituzzjoni.
It-teħid tal-Kostituzzjoni mhuwiex uniku għall-Afrika t’Isfel. Kull pajjiż għandu gruppi differenti ta ‘nies. Ir-relazzjoni tagħhom ma setgħetx tkun ħażina daqs dik bejn l-abjad u l-iswed fl-Afrika t’Isfel. Iżda madwar id-dinja n-nies għandhom differenzi ta ‘opinjoni u interessi. Sew jekk demokratiku jew le, ħafna pajjiżi fid-dinja jeħtieġu li jkollhom dawn ir-regoli bażiċi. Dan japplika mhux biss għall-gvernijiet. Kull assoċjazzjoni teħtieġ li jkollha l-kostituzzjoni tagħha. Jista ‘jkun klabb fl-inħawi tiegħek, soċjetà kooperattiva jew partit politiku, dawn kollha għandhom bżonn kostituzzjoni.
Għalhekk, il-kostituzzjoni ta ‘pajjiż hija sett ta’ regoli bil-miktub li huma aċċettati min-nies kollha li jgħixu flimkien f’pajjiż. Il-Kostituzzjoni hija l-liġi suprema li tiddetermina r-relazzjoni bejn in-nies li jgħixu f’territorju (imsejħa ċittadini) u wkoll ir-relazzjoni bejn in-nies u l-gvern. Kostituzzjoni tagħmel ħafna affarijiet:
• L-ewwel, tiġġenera grad ta ‘fiduċja u koordinazzjoni li hija meħtieġa għal tip differenti ta’ nies biex jgħixu flimkien:
• It-tieni, huwa jispeċifika kif se jkun kostitwit il-gvern, min se jkollu s-setgħa li jieħu liema deċiżjonijiet;
• It-tielet, huwa jistabbilixxi limiti fuq il-poteri tal-gvern u jgħidilna x’inhuma d-drittijiet taċ-ċittadini; u
• Ir-raba ‘, huwa jesprimi l-aspirazzjonijiet tan-nies dwar il-ħolqien ta’ soċjetà tajba.
Il-pajjiżi kollha li għandhom kostituzzjonijiet mhumiex neċessarjament demokratiċi. Iżda l-pajjiżi kollha li huma demokratiċi se jkollhom kostituzzjonijiet. Wara l-Gwerra tal-Indipendenza kontra l-Gran Brittanja, l-Amerikani taw lilhom infushom Kostituzzjoni. Wara r-rivoluzzjoni, il-poplu Franċiż approva kostituzzjoni demokratika. Minn dakinhar saret prattika fid-demokraziji kollha li jkollhom kostituzzjoni bil-miktub.
Language: Maltese