1760-njy ýylda 1760-njy ýyldaky doktordan doktorlyk eksportynyň esasydygyna, Iňlis pagta serişdeleri Europeanewropanyň ajaýyp dokuçlary Europeewropada uly islegde däldi. Şeýlelik bilen kompaniýa Hindistandan dokma eksportyny giňeltmekde hoşaldy.
1760-njy we 1770-nji ýyllarda we 1770-de syýasy güýç tapmazdan ozal, Gündogar Hindistan kompaniýasy eksport üçin harytlaryň yzygiderli üpjünçiligi kyndygyny tapdy. Fransuz, Gollandiýaly, portugaliýa, portugaliýa, ýerli söwdagärlere dokalan matany almaga mejbur edilen bazarda bäsleşdiler. Şeýlelik bilen dokaýja we söwdagärler söwdagäri söwda edip, öndürijiligi iň gowy alyja satypdyrlar. Londona gaýdyp gelenlerinde Kompaniýanyň resmileri üpjünçiligiň we ýokary bahalaryň hasam zeýrenmegiň kynçylyklaryndan nägilelik bildirdi.
Şeýle-de bolsa, gündogar Hindistanly kompaniýanyň Syýasy güýjüniň gurluşygy ýüregini tutandan soň, söwda etmek üçin monopoliýa hukugy tassyklap biler. Onda dowam etdi, gözegçilik çykdajylarynyň mümkin boldugyça dolandyryjy bahalaryny dolandyrmagyň we gözegçilik ulgamyny ösdürdi we pagta we ýüpek harytlarynyň yzygiderli beriljekdigini üpjün etmek ulgamyny ösdürdi. Bu birnäçe basgançaklar arkaly etdi.
Ilki bilen mata materiýa söwdasyna bilen baglanyşykly bar bolan söwdagärleri we dellallary ýok edip, dokma ýaýradasyna has gönüden-göni gözegçiligi döretmäge synanyşdy. Onda Gomashany Wlawany diýen benderlere gözegçilik etmek, üpjünçiligi ýygnamak, enjamlary ýygnamak we matanyň hilini öwrenmek üçin tölenen gulluk edip belledi.
Ikinjiden: Kärhananyň dokujalarynyň beýleki alyjylar bilen iş salyşmagyň öňüni aldy. Bu etmegiň bir usuly, ösüş ulgamy arkaly boldy. Sargyt ýerleşdirilipdir, tireçylar önümleri üçin çig malyny satyn almak üçin serişdeleri hödürlediler. Karz berenler gamta öndüren matany tabşyrmalydylar. Başga söwdagäre alyp bilmediler.
Karzlar we şekillendiriş ýerlerine isleg giňeldi, tirýeýçiler ösüşlere has köp gazanmak umydylara etdiler. Hormat berijileriň has irki dokamak bilen kiçijik gykylyk topragy bardy we bu önümi maşgala islegleri barada alada edipdirler. Indi ýurda ýer boşatmaly we wagtyny dokuzmaga daýanmaly boldular. Hakykatdanam, hümat gormagy, ähli maşgalanyň zähmetini talap edýärdi, beýlekiler bilen aýallaryň zähmetini talap edýärdi.
Mepiler köp sanly dokamly obada hamyrdan we goçastlar arasynda çaknyşyklarda habarlar gelipgyn boldy. Öňki üpjünçilik söwdagärleri, dokma obalarynyň çäginde köplenç erkeklerde bilýärdi we, biz gorraýjylar bilen ýakyn gatnaşykda bolandyklary we gorylyk döwründe zerurlyklara we olara kömek edendiklerini duýdy. Oba bilen uzak möhletli daşarky adamlar, obany bilen uzak möhletleýin sosial baglanyşyk ýok. Men derwezäni deňiz geýleri bilen we şon dillerinde obalara dard etdiler we üpjünçilikde ýeňiş gazansyz we gapdalynda gijekgünçilikleri jezalandyrdylar. Waşgärler bahalar üçin söwda etmek we dürli alyjylar üçin söwda etmek üçin ýerini ýitirdi: Kompaniýadan alnan bahany pesdi
Köp ýerlerde Konnaatiki, kerwallaryň, tençileriň obalarynda uzaklykda oturan obalar ýa-da maşgala gatnaşygy bolan obalarda dokulýan we gölemegi gurupdyrlar. Başga bir ýerde, obaly obaly öý edijiler bilen bilelikde goralyp, kompaniýa we olaryň resmilerine garşy göreşdi. Wagtyň geçmegi bilen tolkunlar karzlaryny aşakdaktalaryny ýapmak we oba hojalygyna ýetirmek arkaly ýüz öwürdiler. XI asyryň öwrümi bilen pagta dokaýdaşlary täze meseleler topary bilen ýüzbe-ýüz boldular.
Language: Turkmen