Ushbu muvaffaqiyat bilan boshlangan Gandziji, 1919 yilda taklif qilingan Ruvastrat Action (1919) bo’yicha umumxalq Satyagraxni boshlashga qaror qildi. Ushbu akt shoshilinch ravishda hind a’zolarining birlashgan muxolifiga qaramay imperator qonuniy Kengashidan o’tdi. Bu hukumatga siyosiy faoliyatni jazolash uchun ulkan vakolatlar berdi va ikki yil davomida siyosiy mahbuslarning hibsga olinishini ta’minladi. Mahatma Gandi 6 aprel kuni Barkal bilan boshlanadigan bunday adolatsiz qonunlarga qarshi zo’ravonliksiz fuqarolik itoatsizligini xohladi.
Turli shaharlarda mitinglar tashkil etildi, ishchilar temir yo’l seminarlarida ish tashlashdi va do’konlar yopildi. Ommabop ko’tarilishdan xavotirlanib, temir yo’llar va telegraf singari aloqa uzatilishi, Britaniya ma’muriyati millatchilarga siljishga qaror qildi. Mahalliy rahbarlar Amritsardan olib ketishgan va Mahatma Gandi Dehli kirishga to’sqinlik qilgan. 10 aprel kuni Amritsar politsiyasi tinch yo’lga chiqdi, banklarga, pochta aloqasi va temir yo’l stantsiyalariga keng tarqalgan hujumlarni keltirib chiqardi. Harbiy qonun qabul qilindi va umumiy bo’yoq buyruq berdi.
13 aprel kuni Araxous Jaliaualla Bog’la Baalla voqeasi sodir bo’lgan. O’sha kuni Jaliaualla Bog’hning yopiq maydoniga katta olomon to’plandi. Ba’zilar hukumatning yangi repressiv choralariga qarshi norozilik bildirishdi. Boshqalar har yili BAISAXI Yarmarkasida qatnashish uchun kelgan edi. Shahar tashqarisidan bo’lish, ko’p qishloq aholisi – yuklatilgan jangovar qonundan bexabar edilar. O’yin maydonga kirdi, chiqish nuqtalarini blokirovka qildi va olomonga qarata o’q uzdi, yuzlab odamlarni o’ldirdi. Uning maqsadi keyinchalik e’lon qilganidek, Satyagrisning ongida va qo’rquv hissi paydo bo’lishini yaratgan.
Jalliaualla Bog’ning xabari sifatida, ko’plab Hindiston shaharlarida ko’plab ko’chalarga olib bordi. Davlat binolariga politsiya va hujumlar bilan to’qnashuvlar, to’qnashuvlar bo’ldi. Hukumat odamlarni xo’rlash va qo’rqitmoqchi bo’lgan shafqatsiz qatag’onlar bilan javob berdi: Satyagris esa o’z burunlarini erga surib, ko’chada emaklayapti va barcha sahiblarga salom berishdi. Odamlar kaltaklangan va qishloqlar (Pokistonda Payjjakdagi Gidranvala atrofida) bombardimon qilingan. Zo’ravonlik tarqalishini ko’rish, Mahatma Gandi harakatni to’xtatdi.
Rivant Satyagra keng tarqalgan harakat qilgan bo’lsa-da, u asosan shahar va shaharlarga cheklangan edi. Mahatma Gandi Hindistonda yanada kengroq harakatni boshlash zarurligini his qildi. Ammo u hech qanday bunday harakat hindular va musulmonlarni bir-biriga yaqinlashtirmasdan tashkil etilishi mumkin emasligiga amin edi. Buning usullaridan biri, u o’zini his qildi, Xalifat masalasini qabul qilish edi. Birinchi jahon urushi Usmonli Turkiyaning mag’lubiyati bilan yakunlandi. Tinchlik shartnomasi Usmonli imperatoriga Islom olamining ruhiy mudiri (xalifa) ruhiy boshlig’i berilishi haqida mish-mishlar mavjud. Xalifaning vaqtincha kuchini himoya qilish, 1919 yil mart oyida Muhammad Ali va Satxi kabi musulmon etakchilari Musulmonning yosh avlodlari bilan birlashtirilgan ommaviy harakatlarning imkoniyatlari haqida bahslasha boshladilar. Gandziji bu haqda musulmonlarni yagona milliy harakatning soyaboniga olib kelish imkoniyatini ko’rdi. 1920 yil sentyabr oyida Kongressning Kongressi sessiyasida u Xalifatni qo’llab-quvvatlash, shuningdek Swararni qo’llab-quvvatlash uchun hamkorlik bo’lmagan harakatni boshlash zaruriyatining boshqa rahbarlariga ishontirdi.
Language: Uzbek