Tríd an seachtú agus an ochtú haois déag chuaigh rátaí litearthachta suas sa chuid is mó den Eoraip. Bhunaigh eaglaisí ainmníochtaí difriúla scoileanna i sráidbhailte, ag iompar litearthachta chuig tuathánaigh agus ceardaithe. Faoi dheireadh an ochtú haois déag, i gcodanna áirithe de na hEorpa bhí rátaí litearthachta chomh hard le 60 go 80 faoin gcéad. De réir mar a scaip litearthacht agus scoileanna i dtíortha na hEorpa, bhí mania léitheoireachta fíorúil ann. Theastaigh ó dhaoine leabhair a léamh agus tháirg clódóirí leabhair i líon na ndaoine a bhí ag dul i méid i gcónaí
Bhí foirmeacha nua litríochta coitianta le feiceáil i gcló, ag díriú ar lucht féachana nua. D’fhostaigh díoltóirí leabhar pedlars a bhí ag dul timpeall ar shráidbhailte, ag iompar leabhar beag le díol. Bhí almanacs nó féilirí dóiteán ann, mar aon le bailéid agus béaloidis. Ach thosaigh cineálacha eile ábhair léitheoireachta, le haghaidh siamsaíochta den chuid is mó, ag teacht ar ghnáth -léitheoirí freisin. I Sasana, bhí pedlars petty ar a dtugtar capmen, agus díoladh iad le haghaidh pingin, ionas go bhféadfadh fiú na daoine bochta iad a cheannach. Sa Fhrainc, bhí an “biliotheque bleue”, a bhí ina leabhair bheaga ar phraghas íseal a bhí clóite ar pháipéar droch-chaighdeán, agus a bhí ceangailte le clúdaigh ghorm saor. Ansin bhí na rómánsaí, clóbhuailte ar cheithre go sé leathanach, agus na stair níos substaintiúla ‘a bhí ina scéalta faoin am atá thart. Bhí leabhair de mhéideanna éagsúla, ag freastal ar go leor cuspóirí agus spéiseanna éagsúla.
D’fhorbair an preas tréimhsiúil ó thús an ochtú haois déag, ag comhcheangal faisnéise faoi ghnóthaí reatha le siamsaíocht. Rinne nuachtáin agus irisí faisnéis faoi chogaí agus faoi thrádáil, chomh maith le nuacht faoi fhorbairtí in áiteanna eile.
Ar an gcaoi chéanna, bhí na smaointe a bhí ag eolaithe agus fealsúna níos inrochtana do na daoine coitianta anois. Tiomsaíodh agus foilsíodh téacsanna eolaíochta ársa agus meánaoiseacha, agus clóbhualadh léarscáileanna agus léaráidí eolaíochta go forleathan. Nuair a thosaigh eolaithe ar nós Isaac Newton ag foilsiú a gcuid fionnachtana, d’fhéadfadh siad tionchar a imirt ar chiorcal i bhfad níos leithne de léitheoirí a bhfuil meon eolaíoch orthu. Rinneadh na scríbhinní smaointeoirí ar nós Thomas Paine, Voltaire agus Jean Jacques Rousseau a phriontáil agus a léamh go forleathan freisin. Mar sin fuair a gcuid smaointe faoi eolaíocht, cúis agus réasúnaíocht a mbealach isteach i litríocht an phobail.
Language: Irish