1958-1961-ci illərdə Çinin qıtlığı dünya tarixində ən pis qeyd olunan qıtlıq idi. Bu qıtlığın içində təxminən üç crore insan öldü. O günlərdə Hindistanın iqtisadi vəziyyəti Çindən daha yaxşı deyildi. Halbuki Hindistanın çininin cılızlığı olmadı. İqtisadçılar düşünürlər
Bu, iki ölkədə müxtəlif hökumət siyasətinin nəticəsi idi. Hindistanda demokratiyanın mövcudluğu Hindistan hökumətini qida qıtlığına görə Çin hökumətinin olmadığı şəkildə cavab verdi. Diqqət yetirirlər ki, müstəqil və demokratik ölkədə heç bir genişmiqyaslı qıtlıq baş verməyib. Çinin də çoxsaylı seçkiləri keçirsə, müxalifət partiyası və hökuməti tənqid etmək üçün bir mətbuatda bir çox insan, bu qədər insan aclıqda ölməmiş ola bilər. Bu misal, demokratiyanın ən yaxşı hökumət forması hesab edilməsinin səbəblərindən birini ortaya qoyur. Xalqın ehtiyaclarına cavab verməkdə demokratiya hər hansı digər hökumət formasından daha yaxşıdır. Qeyri-demokratik bir hökumət xalqın ehtiyaclarına cavab verə bilər və hamısının idarə etdiyi insanların istəklərindən asılıdır. Hökmdarlar istəmirlərsə, insanların istəklərinə uyğun hərəkət etmələri lazım deyil. Demokratiya, hökmdarların insanların ehtiyaclarına qatılmaları lazım olduğunu tələb edir. Demokratik bir hökumət daha yaxşı bir hökumətdir, çünki bu, daha məsuliyyətli bir hökumət formasıdır.
Demokratiyanın istənilən qeyri-demokratik hökumətdən daha yaxşı qərarlara səbəb olmasının başqa bir səbəbi var. Demokratiya məsləhətləşmə və müzakirəyə əsaslanır. Demokratik bir qərar həmişə bir çox insanı, müzakirələri və görüşləri əhatə edir. Bir sıra insanlar başlarını bir araya gətirdikdə, hər hansı bir qərarda mümkün səhvlərə işarə edə bilirlər. Bu vaxt lazımdır. Ancaq vacib qərarlar üzərində vaxt ayırmaqda böyük bir üstünlük var. Bu, döküntü və ya məsuliyyətsiz qərarların şansını azaldır. Beləliklə, demokratiya qərar qəbulunun keyfiyyətini artırır.
Bu, üçüncü arqumentlə əlaqəlidir. Demokratiya fərqlər və münaqişələrlə mübarizə üçün bir metod təqdim edir. Hər hansı bir cəmiyyətdə insanlar fikir və maraqların fərqlərinə malikdirlər. Bu fərqlər inanılmaz bir sosial müxtəlifliyi olan bizim kimi bir ölkədə xüsusilə kəskindir. İnsanlar fərqli bölgələrə aiddir, fərqli dillərdə danışın, fərqli dinlər tətbiq edin və fərqli kastalara sahibdirlər. Dünyaya çox fərqli baxırlar və fərqli üstünlüklər edirlər. Bir qrupun üstünlükləri digər qrupların yanında toqquşa bilər. Belə bir münaqişəni necə həll edirik? Münaqişə qəddar güclə həll edilə bilər. Hansı qrup daha güclüdürsə, şərtlərini diktə edəcək və başqaları bunu qəbul etməli olacaqlar. Ancaq bu, incitmə və bədbəxtliyə səbəb olardı. Fərqli qruplar belə bir şəkildə uzun müddət birlikdə yaşaya bilməyəcəklər. Demokratiya bu problemin yeganə sülh yolu ilə həllini təmin edir. Demokratiyada heç kim daimi bir qalib deyil. Heç kim daimi itirən deyil. Fərqli qruplar bir-birinizlə dinc yaşaya bilər. Hindistan kimi müxtəlif ölkədə demokratiya ölkəmizi bir yerə yığır.
Bu üç dəlil demokratiyanın hökumətin və ictimai həyatın keyfiyyətinə görə təsiri barədə idi. Lakin demokratiya üçün ən güclü arqument demokratiyanın hökumətə nə etdiyini bilmir. Bu, demokratiyanın vətəndaşlara etdiyi şeydən bəhs edir. Demokratiya daha yaxşı qərarlar və hesabatlı hökuməti gətirməsə də, bu, digər hökumətin digər formalarından daha yaxşıdır. Demokratiya vətəndaşların ləyaqətini artırır. Yuxarıda müzakirə etdiyimiz kimi, demokratiya siyasi bərabərlik prinsipinə əsaslanır, kasıb və ən az təhsilli olanların zəngin və təhsilli kimi eyni statusa sahib olduğunu qəbul etməklə. İnsanlar bir hökmdarın subyektləri deyil, hökmdarların özləridir. Səhv etdikdə belə, davranışlarına görə məsuliyyət daşıyırlar.
Nəhayət, demokratiya hökumətin digər formalarından daha yaxşıdır, çünki bu, öz səhvlərini düzəltməyə imkan verir. Yuxarıda gördüyümüz kimi, səhvlərin demokratiyada edilə bilməyəcəyinə zəmanət yoxdur. Hökumətin heç bir forması buna zəmanət verə bilməz. Bir demokratiyada üstünlük budur ki, bu cür səhvlər uzun müddət gizli ola bilməz. Bu səhvlər barədə ictimai müzakirə üçün yer var. Düzəltmək üçün bir otaq var. Ya hökmdarlar qərarlarını dəyişdirməlidirlər, yoxsa hökmdarlar dəyişdirilə bilər. Bu, demokratik bir hökumətdə baş verə bilməz.
Bunu yekunlaşdıraq. Demokratiya bizi hər şeyi ala bilmir və bütün problemlərin həlli deyil. Ancaq bildiyimiz hər hansı digər alternativdən daha yaxşıdır. Yaxşı bir qərarın şansını daha yaxşı təklif edir, ehtimal ki, insanların öz istəklərinə hörmət etmək və müxtəlif növ insanların birlikdə yaşamağa imkan verir. Bunlardan bəzilərini edə bilmədiyi halda, səhvlərini düzəltməyə və bütün vətəndaşlara daha çox ləyaqət təklif etməyə imkan verir. Buna görə demokratiya ən yaxşı hökumətin forması hesab olunur.
Language: Azerbaijani