Iimpikiswano zedemokhrasi eIndiya

Indlala ka-China yowe-1958-1961 yayiyeyona ndla irekhodiweyo kwimbali yehlabathi. Phantse abantu abaphetheyo basweleka kule ndlala. Ngezo ntsuku, imeko yezoqoqosho yaseIndiya yayingalunganga kakhulu kuneChina. Nangona i-India yayingenalo indlala yohlobo lwe-chine. Iingcali zezoqoqosho zicinga

Ukuba oku kwabangelwa yimigaqo-nkqubo eyahlukileyo karhulumente kumazwe amabini. Ubukho bedemokhrasi e-India benza ukuba urhulumente waseIndiya aphendule ekukhawulezeni ukutya ngendlela ebengeyiyo i-China urhulumente waseTshayina. Babonisa ukuba akukho ndlala inkulu ikhethiwe kwilizwe elizimeleyo nelidemokhrasi. Ukuba i-China ikwanonyulo oluninzi, iqela eliphikisayo kunye noshicilelo olukhululekileyo lokugxeka urhulumente, ke abantu abaninzi basenokungafi kwindlala. Lo mzekelo ukhupha esinye sezizathu zokuba idemokhrasi ithathwa njengeyona ndlela ibalaseleyo kurhulumente. Idemokhrasi ibhetele kunalo naluphi na olunye uhlobo lukarhulumente ekuphenduleni iimfuno zabantu. Urhulumente wedemokhrasi unokuphendula kwiimfuno zabantu, kodwa konke kuxhomekeke kwiminqweno yabantu abalawulayo. Ukuba abalawuli abafuni, akufuneki benze ngokweminqweno yabantu. Idemokhrasi ifuna ukuba abalawuli kufuneka baye kwiimfuno zabantu. Urhulumente wedemokhrasi ngurhulumente ongcono kuba yindlela enokuphendula kurhulumente.

Kukho esinye isizathu sokuba inkululeko yedemokhrasi kufuneka ikhokele kwizigqibo ezingcono kunalo naluphi na urhulumente ongelonzanta nedemokhrasi. Idemokhrasi isekwe kubudlelana kunye nengxoxo. Isigqibo sentando yesininzi sihlala sibandakanya abantu abaninzi, iingxoxo kunye neentlanganiso. Xa inani labantu labeka iintloko zabo kunye, bayakwazi ukubonisa iimpazamo ezinokwenzeka kwisigqibo. Oku kuthatha ixesha. Kodwa kukho inzuzo enkulu ekuthatheni ixesha kwizigqibo ezibalulekileyo. Oku kunciphisa amathuba okutsala okanye izigqibo ezingakhathaliyo. Kungoko idemokhrasi iphucula umgangatho wokwenza izigqibo.

Oku kuhambelana nengxoxo yesithathu. Idemokhrasi ibonelela ngendlela yokujongana nomahluko kunye neengxabano. Kuyo nayiphi na ibutho abantu baya kuba nengxaki yezimvo nemidla. Lo mahluko obukhali kakhulu kwilizwe elinjengeyantlukwano yentlalontle. Abantu bangabakwimimandla eyahlukeneyo, bathetha iilwimi ezahlukeneyo, baqhelisela iinkolo ezahlukeneyo kwaye baneziphako ezahlukeneyo. Bajonge emhlabeni ngokwahlukileyo kwaye banokhetho olwahlukileyo. Ukukhetha kweqela elinye kunokungqubana namanye amaqela. Siyicombulula njani ingxabano enjalo? Ingxabano inokusonjululwa ngamandla enzonzobila. Iqela elinamandla ngakumbi liya kuvumela amagama ayo nabanye kuya kufuneka ayamkele loo nto. Kodwa oko kuya kukhokelela kwingqumbo kunye nokungonwabi. Amaqela ahlukeneyo asenokungakwazi ukuhlala kunye ixesha elide. Idemokhrasi ibonelela ngesisombululo soxolo kule ngxaki. Kwidemokhrasi, akukho mntu uphumelele ngokusisigxina. Akukho mntu ulahlekileyo esisigxina. Amaqela ahlukeneyo anokuphila ngoxolo. Kwilizwe eyahlukeneyo njengeIndiya, idemokhrasi igcina ilizwe lethu kunye.

Ezi mpikiswano zithathu zazimalunga nempembelelo yedemokhrasi kumgangatho worhulumente kunye nobomi bentlalo. Kodwa eyona meko inamandla yedemokhrasi ayisiyo malunga nentando yesininzi kurhulumente. Imalunga nentando yesininzi kubemi. Nokuba idemokhrasi ayizisi izigqibo ezingcono kwaye inorhulumente onokuphendula, isengcono kunezinye iindlela zikarhulumente. Idemokhrasi iphucula isidima sabemi. Njengoko sithethile apha ngasentla, idemokhrasi isekwe kumgaqo wokulingana kwezopolitiko, ekuqondeni ukuba ezona zinto zihlwempuzekileyo kunye neyona incinci inomgangatho ofanayo nesisityebi kunye nokufunda. Abantu abalawulwa ngumlawuli, bangabalawuli ngokwabo. Naxa besenza iimpazamo, banoxanduva lokuziphatha kwabo.

Okokugqibela, idemokhrasi ingcono kunezinye iindlela zikarhulumente kuba zisivumela ukuba silungise iimpazamo zayo. Njengoko sibone ngaphezulu, akukho siqinisekiso sokuba iimpazamo azinakwenziwa kwidemokhrasi. Akukho ndlela karhulumente inokuqinisekisa ukuba. Inzuzo kwidemokhrasi kukuba ezo mpazamo azinakufihlwa ixesha elide. Kukho indawo yokuxoxa ngoluntu ngezi mpazamo. Kwaye kukho igumbi lokulungiswa. Nokuba abalawuli kufuneka batshintshe izigqibo zabo, okanye abalawuli banokutshintshwa. Oku akunakwenzeka kurhulumente ongengobantuniso.

Masisebenzise. Idemokhrasi ayinakufumana yonke into kwaye ayisiyo isisombululo kuzo zonke iingxaki. Kodwa ingcono kunenye enye indlela esiyaziyo. Inika ithuba elingcono lesigqibo esihle, kungenzeka ukuba ihlonele iminqweno yabantu kwaye ivumela iintlobo ezahlukeneyo zabantu ukuba zihlale kunye. Naxa isilela ukwenza ezinye zezi zinto, ivumela indlela yokulungisa iimpazamo zayo kwaye inika isidima esingakumbi kubo bonke abemi. Yiyo loo nto idemokhrasi ithathwa njengeyona ndlela ibalaseleyo kurhulumente.

  Language: Xhosa

A