Chapter 17
পৰিৱেশ সংক্ৰান্তীয় বিষয়সমূহ
প্ৰশ্নমালা
A. অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
- প্ৰদূষণৰ অর্থ কি?
- প্ৰদূষক বস্তু কোনবিলাক?
- প্ৰদূষণৰ ফলত কি কি ৰোগ হ’ব পাৰে?
- ফটকেমিকেল স্মগ কাক বোলে?
- শব্দ প্ৰদূষণৰ কুফল কি কি?
- মাটিৰ প্ৰদূষণ কেনেকৈ হয়?
- বায়ু প্ৰদূষণকাৰী কোনবিলাক?
- সেউজ গৃহ প্ৰভাৱৰ প্রতিক্রিয়া কি?
- শব্দ প্ৰদূষণৰ পৰিমাণ কি এককত জোখা হয়?
- ই-ওৱেষ্ট কাক বোলে? এই আৱৰ্জনাৰ ব্যৱস্থাপনাৰ প্ৰধান উপায় লিখা।
- CFC ৰ সাধাৰণ ঘৰুৱা উৎসটো কি? এই গেছবোৰে অজ’ন স্তৰত কেনেদৰে প্ৰভাৱ পেলাই।
B. চমু উত্তৰৰ প্রশ্নঃ
- পৰিৱেশ কেনেকৈ প্ৰদূষিত হয়?
- প্ৰদূষণৰ ফলত কি কি প্রতিক্রিয়াই দেখা দিব পাৰে?
- কি কি কাৰণত বায়ুৰ প্ৰদূষণ হয
- বায়ুৰ প্ৰদূষণ কেনেকৈ নিয়ন্ত্রণ কৰিবপৰা যায়?
- পানী কেনেকৈ প্ৰদূষিত হয়? পানীৰ প্ৰদূষণ কেনেকৈ নিয়ন্ত্রণ কৰিবপৰা যায়?
- শব্দ প্ৰদূষণ কাক বোলে? ইয়াৰ কুফল কি?
- সেউজগৃহৰ প্ৰভাৱ কি? এই প্রভাৱৰ প্ৰধান কাৰণসমূহ কি কি?
- ফট’কেমিকেল স্মগ কেনেকৈ গঠিত হয়?
- বায়ু প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণৰ ওপৰত চমুটোকা লিখা।
- অনুঘটকীয় ৰূপান্তৰক থকা গাড়ী মটৰবোৰত লেডবিহীন পেট্রল কিয় ব্যৱহাৰ কৰা উচিত?
C. বহু বিকল্পী উত্তৰৰ প্রশ্নঃ
- প্ৰদূষণৰ ফলত অস্বাভাৱিকতা দেখাই দিয়ে—
(a) কেৱল বায়ুত
(b) বায়ু আৰু পানীত
(c) বায়ু আৰু মাটিত
(d) সম্পূর্ণ পৰিৱেশত
- পানীত বেছিকৈ আৱৰ্জনা থাকিলে পানীত—
(a) থকা অক্সিজেন কমি যাব
(b) জলজ উদ্ভিদ বেছিকৈ জন্মে
(c) ওপৰৰ দুয়োটা পৰিস্থিতিয়ে দেখা দিয়ে
(d) কোনো এটাও নহয়
- হাইড্র’কার্বন বেছিকৈ ওলায়—
(a) ধাতু কাৰখানাৰপৰা
(b) স্থূপীকৃত আৱৰ্জনাৰপৰা
(c) পেট্রল ব্যৱহাৰ কৰা কাৰখানাৰ পৰা
(d) তাপবিদ্যুৎ কাৰখানাৰপৰা
- ছালফাৰ ডাই-অক্সাইড বেছিকৈ ওলায়—
(a) কয়লা ব্যৱহাৰ কৰা কাৰখানাৰপৰা
(b) আৱৰ্জনাৰপৰা
(c) পেট্রল ব্যৱহাৰ কৰা যান-বাহনৰপৰা
(d) দূষিত পানীৰপৰা
- ভূমিক্ষয় ৰোধ কৰিবপৰা যায়—
(a) কেৱল গছ-গছনি ৰোপণৰদ্বাৰা মাটিৰ ওপৰত আচ্ছাদনৰ সৃষ্টি কৰি
(b) কেৱল নদীৰ পাৰত বান্ধ নির্মাণ কৰি
(c) ওপৰোক্ত দুয়োটাৰ সহায়েৰে
(d) মাটিৰ জৈৱিক পদার্থ বৃদ্ধি কৰি।
D. ৰচনাধর্মী প্রশ্নঃ
- পৰিৱেশ প্ৰদূষণ বুলিলে কি বুজা? পৰিৱেশ কেনেকৈ-প্ৰদূষিত হয়?
- পৰিৱেশৰ প্ৰদূষণ কেনেকৈ নিয়ন্ত্রিত ৰাখিবপৰা যায়?
- পানী আৰু মাটি প্ৰদূষণৰ প্রতিক্রিয়া কেনে হ’ব পাৰে? প্রতিকাৰসমূহ উল্লেখ কৰা।
- বায়ু প্ৰদূষণৰ প্ৰধান উৎসসমূহ কি কি? বায়ু প্ৰদূষণে প্রাণী জগতক কিভাৱে প্ৰভাৱিত কৰে বৰ্ণনা কৰা।
- বায়ু-প্ৰদূষণে কেনেকৈ উদ্ভিদ আৰু প্রাণীজগতক প্ৰভাৱিত কৰে চমুকৈ বর্ণনা কৰা আৰু ইয়াৰ নিয়ন্ত্রিত পদ্ধতি আলোচনা কৰা।
- তাপ কিয় এক প্ৰকাৰৰ জল প্রদূষণ বুজাই লিখা।
- পানী প্ৰদূষণে প্রাণীজগতক কেনেদৰে প্ৰভাৱান্বিত কৰে? পানী প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্রিত কৰিবৰ কাৰণে লব লগা ব্যৱস্থাসমূহ উল্লেখ কৰা।
- পানী প্ৰদূষণে মানুহক কি দৰে প্ৰভাৱিত কৰে? এই প্ৰদূষণ প্ৰতিৰোধৰ বাবে কেনেধৰণৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব পাৰি?
- জল প্ৰদূষণৰ মুখ্য উৎসসমূহ কি কি? জলজ প্রাণীসমূহক জল প্ৰদূষণে কিদৰে প্ৰভাৱিত কৰে?
- প্ৰদূষণ বুলিলে কি বুজা? বায়ু প্ৰদূষণৰ উৎস আৰু ইয়াৰ নিয়ন্ত্রণ পদ্ধতি আলোচনা কৰা।
- প্রাণী প্ৰদূষণৰ প্ৰধান উৎস সমূহ কি কি? নদৰ্মাৰ পানীয়ে যাতে গৈ মুক্ত হোৱা জলাশয়সমূহ প্ৰদূষিত নকৰে সেইবাবে নর্দৰ্মাৰ পানীবোৰ কিদৰে উপচাৰণ কৰিব পাৰি?
- সেউজগৃহ প্ৰভাৱ কি? দুটা সেউজ গৃহ গেছৰ উদাহৰণ দিয়া। পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলৰ পৰা যদি সেউজ গৃহ গেছবোৰ আঁতৰাই দিয়া হয় তেতিয়া কি হ’ব?
- সেউজগৃহ প্ৰভাৱ কি? এই প্ৰভাৱৰ প্ৰধান কাৰকসমূহ কি কি?
- গোলকীয় উষ্ণতা মানে কি? জীৱৰ ওপৰত গোলকীয় উষ্ণতাৰ দুটা প্ৰভাৱ লিখা। ইয়াক নিয়ন্ত্রণ কৰিবলৈ কি পদক্ষেপ ল’ব পাৰি?
NCERT-ৰ প্ৰশ্নৱলী
- ঘৰুৱা নলাৰে বাহিৰ হোৱা বিভিন্ন উপাদানবোৰ কি কি? নলাৰ লেতেৰা আৱৰ্জনাই নদী এখনত কোন প্রভাৱ পেলাৱ পাৰে আলোচনা কৰা।
- এনেকুৱা কিমান আৱৰ্জনা তুমি ক্ৰমে ঘৰত, স্কুলত বা কৰবাত যাওতে সৃষ্টি কৰা যিবিলাক সহজে কমাব পৰা যায়? কোন বিলাকনো সহজে কমাব নোৱাৰি এখন তালিকা তৈয়াৰ কৰা। গোলকীয় উষ্ণতাৰ কাৰণ আৰু তাৰ প্ৰভাৱ আলোচনা কৰা। গোলকীয় উষ্ণতা ৰোধৰ বাবে কি উপায় অৱলম্বন কৰা।
3 . গোলকীয় উষ্ণতাৰ কাৰণ আৰু তাৰ প্ৰভাৱ আলোচনা কৰা। গোলকীয় উষ্ণতা ৰোধৰ বাবে কি উপায় অৱলম্বন কৰা উচিত?
- ক আৰু খ স্তম্ভত দিয়া বিষয় বোৰ মিলোৱা।
ক খ
- অনুঘটকীয় ৰূপান্তৰক2. ইলেকট্ৰষ্টেটিক অধঃক্ষেপক3. ইয়াৰ মাফ বা কাণৰ ঠিলা4. দ ঠাই পূৰ কৰণ 1. আনৱিক মৌল2. কাৰ্বন মন’অক্সাইড আৰু নাইট্ৰ’জেন অক্সাইড3. তীব্ৰ কোলাহল নিৰিখ4. গোটা আৱৰ্জনা
- তলত দিয়া সমূহৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ চমুটোকা লিখা।
(a) ইউট্ৰ’ফিকেচন
(b) বায়’লজিকেল মেগনিফিকেচন
(c) ভু-গৰ্ভৰ পানী অৱক্ষয় আৰু ইয়াৰ পুনৰুদ্ধাৰৰ উপায়।
- এন্টার্কটিকাৰ আকাশত অজ’ন স্তৰত কিয় ছিদ্র তৈয়াৰ হৈছে? সৰকি অহা অতি বেঙুনীয়া সূৰ্য্যৰ ৰশ্মিয়ে আমাক কেনে প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
- নাৰী আৰু সমুদায়ে কেনেদৰে অৰণ্য সুৰক্ষা আৰু সংৰক্ষণ দিব পাৰে আলোচনা কৰা।
- পৰিৱেশ প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে এজন নাগৰিক হিচাবে তুমি কি কি কৰিবা।
- তলত দিয়া কেইটি চমুকৈ আলোচনা কৰাঃ
(a) তেজস্ক্রিয় আৱৰ্জনা
(b) অচল জাহাজ আৰু ইলেক্ট্রনিক আৱৰ্জনা
(c) পৌনিগম গোটা আৱৰ্জনা।
- দিল্লী নগৰীত যান-বাহনৰ দ্বাৰা হোৱা প্ৰদূষণ ৰোধৰ বাবে কি ব্যৱস্থা লোৱা হৈছিল? দিল্লীৰ বায়ু প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্রিত হৈছিল নে বাৰু?
- তলত দিয়া কেইটি চমুকৈ বাখ্যা কৰা।
(a) সেউজগৃহ গেছ
(b) অনুঘটকীয় ৰূপান্তৰক
(c) অতি বেঙুনীয়া ৰশ্মি।
সম্ভাব্য প্ৰশ্নাৱলী
A. খালী ঠাই পূৰণ কৰাঃ
- __ হৈছে অসহনীয় উচ্চ মানৰ শব্দ।
- নলা এটাত কিমান জৈৱিক ভাৱে বিনাশ কৰিব পৰা পদার্থ আছে তাক __ জুখি নির্ণয় কৰিব পাৰি।
- জীৱবিজ্ঞানৰ ভাষাত মেটেকাক __ বুলি কোৱা হয়।
- ব্যৱহাৰৰ অযোগ্য কম্পিউটাৰ আৰু অইন ইলেক্ট্রনিক সমগ্ৰীসমূহক __ বুলি কোৱা হয়।
B শুদ্ধ নে অশুদ্ধ (এক নম্বৰৰ) ঃ
- চিপকো আন্দোলন ওৱেষ্টার্ণ ঘাটত আৰম্ভ হৈছিল।
- ইউ’ ২ নিৰিখ ছালফাৰৰ পৰিমাণ ৩৫০ পিপিএম পেট্রলৰ ক্ষেত্ৰত কৰা হয়।
- বায়ু প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্রণ আইনখন ১৯৮১ চনৰ পৰা বলবৎ কৰা হয়।
- ২.৫ মাইক্রন বা তাতকৈ সৰু কণা বোৰেই হ’ল মানুহৰ স্বাস্থ্যৰ প্রতি ভয়ানক ভাবুকি?
C. অতিকৈ চুটি উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (এক নম্বৰৰ) ঃ
- প্রদূষণ মানে কি?
- বায়ু প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰদূষণ নিয়ন্ত্রণ আইন ১৯৮৬ খন কিয় প্রচলন কৰা হৈছিল?
- গাড়ী মটৰত ব্যৱহাৰ কৰা অনুঘটকীয় ৰূপান্তৰকত কিয় লেডবিহীন পেট্রল ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে?
- কোলাহল মানে কি?
- এলগেল ব্লুম’ মানে কি?
- কালচাৰেল ইউটু’ফিকেচন মানে কি?
- সেউজ গৃহ গেছ কোনবোৰ?
- সেউজীকৰণ মানে কি?
D. চুটি প্রশ্নৰ উত্তৰঃ (দুই নম্বৰৰ) ঃ
- বায়ু প্ৰদুষণৰ কুপ্রভাৱ দুটা লিখা।
- ভাৰতৰ প্ৰধান মহানগৰবোৰুত হোৱা পৰিবেশ প্ৰদূষণৰ প্ৰধান কাৰণসমূহ কি? গাড়ী-মটৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা ধোঁৱা কেনেকৈ নিয়ন্ত্রণ কৰিব পাৰি?
- চি. এন. জিক কিয় ডিজেলতকৈ ফলপ্রসূ বুলি কোৱা হয়?
- শব্দ প্ৰদূষণ ৰোধ কৰিব পৰা উপায়সমূহ আলোচনা কৰা।
- জলপ্রদূষণ সম্পর্কে চমু টোকা লিখা।
- আমি গোলকীয় উষ্ণতা কেনেকৈ ৰোধ কৰিব পাৰো?
- উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চলত কিয় জুম খেতিক পৰিবেশ ধ্বংসৰ অন্যতম কাৰক হিচাপে গণ্য কৰা হয়?
- যুগ্ম অৰণ্য ব্যৱস্থাপনাৰ বিষয়ে লিখা।
E. চুটি প্রশ্ন উত্তৰ (তিনি নম্বৰৰ) ঃ
- ৰাজস্থানৰ বিষ্ণই লোকসকলে গছ সংৰক্ষণ কৰিবলৈ কেনেধৰণে চেষ্টা কৰিছিল?
- অনুঘটকীয় ৰূপান্তৰকৰ কাৰ্য্যপ্রণালী বর্ণনা কৰা।
- বায়ু প্ৰদূষণত শব্দৰ প্ৰভাৱ উল্লেখ কৰা।
- বায়’মেগনিফিকেচন বুলিলে কি বুজা? ই কেনেকৈ উচ্চস্তৰৰ মাংসাহাৰীবােৰৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়?
- ইউট্টফিকেচন প্রক্রিয়াটো বর্ণনা কৰা।
- সেউজগৃহ প্রভাৱে কেনেকৈ গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি কৰে বৰ্ণনা কৰা।
- ওজন স্তৰৰ অৱক্ষয় আৰু ইয়াৰ জীৱজগতৰ ওপৰত প্ৰভাৱৰ বিষয়ে লিখা।
F. দীঘল প্রশ্নৰ উত্তৰ (পাঁচ নম্বৰৰ) ঃ
- বায়ু প্ৰদূষক অতিক্ষুদ্র কণাবোৰ আতৰাব পৰা এটা প্রক্রিয়াৰ বৰ্ণনা কৰা।
- গাটা আৱৰ্জনা কোনবোৰ? প্লাষ্টিক আৱৰ্জনাৰ পৰা পৰিত্ৰাণৰ উপায়ৰ এক অধ্যয়ন ভিত্তিক আলাচনা কৰা।