Chapter 5
বংশগতি তত্ত্ব আৰু প্ৰকাৰণ
1. নিউক্লিক এছিড কি? কিমান প্ৰকাৰৰ নিউক্লিক এছিড থাকে? DNA-ৰ আণৱিক গঠন আলোচনা কৰা।
2. DNA কি? ইয়াৰ ৰাসায়নিক সংগঠনৰ বিষয়ে লিখা।
3. RNA কি? ইয়াৰ ৰাসায়নিক সংগঠনৰ বিষয়ে লিখা।
4. বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ RNA-ৰ নাম লিখা আৰু সিহঁতৰ কাৰ্যৰ বিষয়ে লিখা।
5. RNA-ৰ জীৱ সংশ্লেষণৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
6. নিউক্লিয়’টাইড কি? এইবোৰৰ সৃষ্টি কেনেকৈ হয়।
7. DNA-ৰ জৈৱ তাৎপৰ্যৰ বিষয়ে লিখা
8. ৱাটছন আৰু ক্ৰিকৰ DNA-ৰ দ্বিসূত্ৰীয় সৰ্পিল কুণ্ডলী আকাৰ আৰ্হিৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ কি কি?
9. DNA-ৰ নাইট্ৰ’জেন যুক্ত ক্ষাৰকবোৰ কি কি? DNA-ৰ দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য উল্লেখ কৰা।
10. DNA-ৰ ৰাসায়নিক বন্ধবোৰ চিনাক্ত কৰা যিয়ে-
(a) ক্ৰমিক শৰ্কৰাবোৰ-
(b) এটি শৰ্কৰা অণু আৰু ওটা নাইট্ৰ’জেন যুক্ত ক্ষাৰক আৰু-
(c) দুডাল সুত্ৰৰ নাইট্ৰ’জেন যুক্ত ক্ষাৰকবোৰ – সংযোজিত কৰে।
11. RNA-ৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰসমূহ কি কি? প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত এই অণুবোৰৰ ভূমিকা উল্লেখ কৰা।
12. নিউক্লিক এছিডবোৰ কি? জে. ডি. ৱাটচন আৰু এফ. এইচ. চি. ক্ৰিক-এ দিয়া ব্যাখ্যামূলক চিত্ৰত দেখুওৱাৰ দৰে DNA-ৰ গঠনৰ বৰ্ণনা কৰা। DNA-ৰ দুটা প্ৰধান কাৰ্য উল্লেখ কৰা।
13. mRNA ৰ লিপ্যন্তৰণৰ বিভিন্ন স্তৰৰ উল্লেখ কৰা।
(B) চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. নিউক্লিক এছিড কি আৰু ইয়াৰ প্ৰকাৰবোৰ কি কি?
2. নিউক্লিয়’ছাইড কি? এটা উদাহৰণ দিয়া
3. নিউক্লিয়’টাইড কি? এটা উদাহৰণ দিয়া।
4. কোনে ‘নিউক্লিয় এছিড’ নামকৰণ কৰিছিল?
5. কোনে ‘নিউক্লন’ নামকৰণ কৰিছিল?
6. কোনে প্ৰথম নিউক্লিক এছিড চিহ্নিত কৰিছিল?
7. কোনে প্ৰথম DNA-ৰ দ্বিসূত্ৰীয় আকাৰৰ আৰ্হি দিছিল?
8. DNA-ৰ কাৰ্য সমূহ কি?
9. বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ RNA-ৰ কাৰ্যসমূহ কি?
10. DNA-ৰ সৰ্পিলকুণ্ডলী আৰ্হিৰ বাবে কোনে ন’বেল বঁটা লাভ কৰিছিল?
11. hnRNA ত স্পলাইছিং কিয় প্ৰয়োজন?
12. hnRNA কি? কোনবিধ উৎসেচকে লিপ্যন্তৰ কৰে।
(C) বহু বিকল্পী উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. নিউক্লিক এছিড নামটো কোনে প্ৰথমে দিছিল-
(i) মাইকাৰ (ii) অল্টমেন (iii) মেণ্ডেল (iv) উইলিয়াম বেটিচিম?
2. DNA-ৰ ৰাসায়নিক সংগঠন হ’ল-
(i) ফছফেট (ii) ৰাইব’জ শৰ্কৰা (iii) শৰ্কৰা (iv) ফছফ’ৰিক এছিড আৰু নাইট্ৰ’জেন যুক্ত ক্ষাৰক।
3. যদি এডাল DNA-ৰ সূত্ৰত এডেনাইন থাকে তেন্তে তাৰ পৰিপূৰক হিচাপে আনডাল সূত্ৰত কোনটো নাইট্ৰ’জেন যুক্ত ক্ষাৰক থাকিব-
(i) গুৱানিন (ii) চাইট’ছিন (iii) থাইমিন (iv) ইউৰেছিল?
4.DNA অণুৰ ব্যাস-
(i)20A0(ii)50A0(iii)100A0(iv)200A0
5. তলৰ কোনটো ক্ষাৰক কেৱল RNA-ত পোৱা যায়-
(i) এডেনাইন, (ii) গুৱানিন, (iii) ছাইটছিন, (iv)থাইমিন, (v) ইউৰেছিল।
6. কোষত কোন প্ৰকাৰৰ RNA-ৰ সতকৰা পৰিমাণ আটাইতকৈ বেছি-
(i)rRNA(ii)mRNA(iii)tRNA(iv) সকলো সমান
7. কোনবিধক দ্ৰৱণীয় RNA বুলি কোৱা হয়-
(i)rRNA(ii)mRNA(iii)tRNA(iv) সকলো?
8. কোনবিধক অনা-আনুবংশিক RNA বুলি কোৱা হয়-
(i)rRNA,(ii)mRNA,(iii)tRNA,(iv) সকলোবোৰক।
9. DNA-ত ক্ষাৰকবোৰৰ অনুপাত হ’ল-
(i)=(ii)=(iii)=(iv) =
10. নিউক্লিক এছিডত নিউক্লিয়’টাইডবোৰ সংলগ্ন কৰা বান্ধনী হ’ল-
(i) হাইড্ৰ’জেন বান্ধনী, (ii) গ্লাইক’ছাইডিক বান্ধনী, (iii)পেপ্টাইড বান্ধনী, (iv) ফছফ’ডাইএষ্টাৰ বান্ধনী।
(D) পাৰ্থক্য লিখাঃ
1. নিউক্লিয়’টাইড আৰু নিউক্লিয়’ছাইড।
2. পিউৰিণ আৰু পাইৰিমিডিন।
3. DNA আৰু RNA
(E) চিত্ৰ অংকন কৰাঃ
1. DNA-ৰ দ্বি-সূত্ৰীয় সৰ্পিলকাৰ কুণ্ডলী আৰ্হি।
(A) চমু উত্তৰৰ প্রশ্ন ঃ
1. DNA- যে বংশগতিৰ একমাত্র উপাদান এই ধাৰণাই কেনেকৈ জন্ম লাভ কৰিলে?
2. গ্রিফিথৰ পৰীক্ষাৰ চমু আভাস দিয়া?
3. এভাৰিৰ পৰীক্ষাৰ পৰা কি প্রমাণ হ’ল?
4. ভাইৰাছৰ প্ৰজনন পদ্ধতিৰ পৰা বংশগতিৰ উপাদান সম্পর্কে কি ধাৰণাৰ সৃষ্টি হয় চমুকৈ বর্ণনা কৰা।
5. DNA- যে বংশগতিৰ উপাদান এই সম্পর্কে তোমাৰ ধাৰণাৰ ভিত্তি কি?
6. DNA জিনীয় দ্রব্য বুলি প্ৰস্তাৱ কৰা হাৰ্শ্বে আৰু চেইজৰ প্রামাণিক সাক্ষ্য চিত্র সহ বর্ণনা কৰা।
7.DNA- ক জিনীয় দ্রব্য হিচাবে প্রমাণ কৰিবলৈ হাৰ্শ্বে আৰু চেইজে কেনেকৈ প্ৰমাণ কৰিছিল।
8. হাৰ্ছি আৰু চেজেৰ পৰীক্ষাত, বেক্টেৰিওফাজ T2-ক যেতিয়া 32Pআৰু35S তেজষ্ক্ৰিয় সমস্থানিকৰ দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হৈছিল, তেতিয়া ভাইৰাছৰ কোনটো অংশইS35 অংশটো গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু কিয়?
(B)ৰচনাধর্মী প্রশ্নঃ
1. DNA- যে বংশগতিৰ প্রকৃত উপাদান এই সম্পর্কে বহলাই আলোচনা কৰা।
2. DNA জিনীয় দ্রব্য বুলি প্রস্তাব কৰা হাৰ্শ্বে আৰু চেইজৰ গ্ৰামাণিক সাক্ষ্য চিত্রসহ বর্ণনা কৰা।
3. DNA বা আনুবংশিক কাৰক বুলি প্রতিষ্ঠা কৰিবলৈ কৰা গ্রিফিথৰ পৰীক্ষাৰ বিৱৰণ দিয়া।
4. DNA ফিংগাৰ প্রিন্টিওৰ বিভিন্ন প্রয়োগসমূহ আলোচনা কৰা।
5. হাৰ্ছি আৰু চেজে কেনেকৈ প্ৰমাণ কৰিছিল যে DNAহ’ল জিনীয় পদার্থ।
(C) শূন্যস্থান পূৰণ কৰাঃ
1. ______ সমূহ ক্ৰম’জ’মত দীঘে দীঘে লানি পাতি থাকে।
2. হেমাৰলিঙে ______ নামৰ এককোষী শেলাইৰ ওপৰত কৰা পৰীক্ষাৰ পৰা প্ৰমাণ হ’ল যে কোষকেন্দ্ৰত বংশগতিৰ কাৰক থাকে।
3. গ্ৰিফিথে ______নামৰ বেক্টেৰিয়াৰ ওপৰত কৰা পৰীক্ষা চলাইছিল।
4. ভাইৰাছে ______ পদ্ধতিৰ দ্বাৰা ন্তুন DNA সৃষ্টি কৰে।
5. ফাজ ভাইৰাছৰ প্ৰজননৰ সময়ত ভাইৰাছৰ ______ বেক্টেৰিয়াৰ দেহত প্ৰবেশ কৰে।
বিবিধ প্ৰশ্নাৱলী
(A) অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. নিউক্লিয়’টাইড গঠনকাৰী অণু কোন বিলাক?
2. নিউক্লিয়’টাইডৰ নাইট্ৰজেন আধাৰসমূহৰ নাম লিখা।
3. DNA-ৰ পঞ্চজ শৰ্কৰাৰ নাম লিখা।
4. DNA-ৰ পিউৰিণ আৰু পাইৰিমিডাইনসমূহৰ নাম উল্লেখ কৰা।
5. DNA-ৰ নিউক্লিয়’ছাইডৰ গঠনত কি কি থাকে?
6. নিউক্লিয়’ছাইড আৰু নিউক্লিয়’টাইডৰ পাৰ্থক্য লিখা।
7. DNA-ৰ কোনটো নাইট্ৰজেন আধাৰৰ লগত RNA-ৰ নাইট্ৰজেন আধাৰৰ মিল নাই।
8. ফছফ’ডায়েষ্টাৰ বন্ধন কাক বোলে?
9. DNA-ৰ এটা সূত্ৰত এডেনিন থাকিলে আনটো সূত্ৰত কি থাকিব?
10. পৰিপূৰক ক্ষাৰক কাক বোলে?
11. কোনে DNA-ৰ দ্বি-সূত্ৰাকাৰ গঠন বৰ্ণনা কৰিছিল?
12. কোন দুটা ক্ষাৰকৰ মাজত তিনিটা হাইড্ৰজেন বন্ধন পোৱা যায়?
13. DNA-ৰ সমান্তৰাল বিৰোধী দিশ মানে কি বুজা?
14. DNA-ৰ নিউক্লিয়’টাইড সমূহৰ নাম উল্লেখ কৰা।
15. নিউক্লিয়’টাইড মানে কি বুজা?
16. DNA আৰু RNA-ৰ পাইৰিমিডাইনৰ মাজত পাৰ্থক্য কি?
B. চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. নাইট্ৰজেনযুক্ত আধাৰ কাক বোলে?DNA-ৰ নাইট্ৰজেনযুক্ত আধাৰ সমূহ কি কি?
2. বহুলিউক্লিয়’টাইড কাক বোলে? এইবিলাক কেনেকৈ সৃষ্টি হয়?
3. DNA-ৰ সূত্ৰ দুটা কেনেকৈ পৰস্পৰ যুক্ত হৈ থাকে?
4. DNA অনুকৃত্যায়ন মানে কি বুজা?DNA-ৰ অনুকৃত্যায়নক অৰ্ধবিচ্ছিন্ন বুলি কিয় কোৱা হয়?
5. পৰিপূৰক ক্ষাৰকৰ সংযুক্তি মানে কি বুজা?
6. ৰক্ষণশীল আৰু অৰ্দ্ধ-ৰক্ষণশীল মতবাদৰ পাৰ্থক্য কি?
7. DNA-ৰ ক্ৰিয়া উল্লেখ কৰা।
8. DNA আৰু RNA-ৰ পাৰ্থক্যখিনি লিখা।
ওপৰৰ চিত্ৰত দেখুওৱা DNA অণুৰ অনুকৃত্যায়নৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা অগ্ৰৱৰ্তী সূত্ৰিকাডালৰ নিউক্লিয়’টাইডৰ ক্ৰমটো লিখা।
10. “মেডিক’ লিগেল টুল” হিচাবেDNA-ৰ বিষয়ে লিখা।
11. DNA “মেডিক’ লিগেল টুল” হিচাবে কেনেকৈ ব্যৱহৃত হয় তাক সংক্ষিপ্তকৈ লিখা।
12. DNA-ক কিয় আণবিক স্বাক্ষৰ (Molecular Signature) বুলি কোৱা হয়।
13. DNA ফিংগাৰ প্ৰিণ্টিঙৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা।
(C) ৰচনাভিত্তিক প্ৰশ্নঃ
1. DNA-ৰ গঠন বৰ্ণনা কৰা।
2. DNA-ৰ অনুকৃত্যায়ন চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
3. DNA-ৰ অনুকৃত্যানৰ আণৱিক কাৰ্যপ্ৰণালী চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
4. DNA-ৰ দ্বৈত সৰ্পিল আকৃতিৰ মুখ্য গঠনাত্মক লক্ষণসমূহ কি কি?
5. DNA অনুৰ বহু নিউক্লীয়’টাইড সূত্ৰিকাৰ প্ৰতিসমান্তৰাল অভিবিন্যাসৰ ইয়াত অনুকৃত্যায়নৰ ওপৰত প্ৰভাৱ কি?
6. প্ৰকোষকেন্দ্ৰত হোৱা DNA অনুকৃত্যায়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ বৰ্ণনা কৰা।
7. DNA এ অনুকৃত্যায়ন মানে কি বুজা?DNA-ৰ অৰ্দ্ধ সংৰক্ষিত অনুকৃত্যায়ন প্ৰথাৰ বিষয়ে লিখা।
8. DNA ফিংগাৰ প্ৰিণ্টিং কৌশল আৰু ইয়াৰ কাৰ্য্য বৰ্ণনা কৰা।
(D) চমুটোকা লিখাঃ
(a) নিউক্লিয়’টাইড, (b) নিউক্লিয়’টাইড, (c) বহুনিউক্লিয়’টাইড, ফছফ’ডায়েষ্টাৰবন্ধন।
(E) উপযুক্ত বৈজ্ঞানিক শব্দ ব্যৱহাৰ কৰাঃ
(a) নিউক্লিক এছিডৰপৰা ফছফৰিক এছিড বাদ দিলে যি সংঘ গঠিত হয়, (b) নিউক্লিক এছিড এটাৰ লগত আনটো লগ হৈ সৃষ্টি হোৱা শৃংখল, (c) নিউক্লিক এছিডৰ শৰ্কৰা যোগী, (d)DNA-ত থকা নিউক্লিয়’টাইড সমূহ।
উত্তৰঃ
(F) বিকল্পী উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. RNA-ৰ অণুত থকা ক্ষাৰক কেইটা হল—
(a) এডেনিন, গুৱানিন, থাইমিন, ছাইট’ছিন,
(b) এডিনিন, থাইমিন, ছাইট’ছিন, ইউৰেছিল,
(c) এডিনিন, গুৱানিন, ছাইট’ছিন, ইউৰেছিল,
(d) গুৱানিন, থাইমিন, ছাইট’ছিন, ইউৰেছিল।
2. নিউক্লিক এছিড কিহেৰে গঠিত—
(a) পঞ্চজ শৰ্কৰা আৰু ক্ষাৰক,
(b) নিউক্লিয়’ছাইড আৰু ফছফেট
(c) নিউক্লিয়’টাইড,
(d)নিউক্লিয়’টাইড আৰু প্ৰটিন।
3. কোষৰ কোন অংশত RNA পোৱা যায়—
(a) কোষকেন্দ্ৰ
(b) কোষকেন্দ্ৰ আৰু কোষপ্ৰৰস
(c) কোষপ্ৰৰস
(d) কোনোটোতে নহয়।
4. জীৱ কোষৰ কোন অংশত DNAপোৱা যায়—
(a) কোষকেন্দ্ৰ
(b) কোষপ্ৰৰস
(c) কোষকেন্দ্ৰ আৰু ৰিব’জ’ম
(d) কোনোটোতে নহয়।
5. কোনটো শুদ্ধ?
(a) সকলো DNA দ্বি-সৰ্পিলাকাৰ
(b) সকলো DNA দ্বি-সৰ্পিলাকাৰ নহয়
(c)DNA-ত সদায় এডিনিন, গুৱানিন, থাইমিন আৰু ছাইট’ছিন ক্ষাৰক নাথাকে,
(d)DNA-ত ATG বাদে অন্য কোনো ক্ষাৰক নাথাকে।
6. কোনবিধ দ্ৰৱ্যৰ স্ব-প্ৰজনন ক্ষমতা আছে—
(a) প্ৰ’টিন
(b) উৎসেচক
(c) ভিটামিন
(d)DNA।
7. অচিনাক্ত এজন ব্যক্তিক চিনাক্তকৰা প্ৰক্ৰিয়াটো—
(a) আদালত সম্বন্ধীয় বিদ্যা
(b)DNAফিংগাৰ প্ৰিন্টিং
(c) টেন্সডাকচন
(d) সমাপ্তিকৰণ
8. কোনবিধ RNA-য়েই প্ৰ’টিন সংশ্লেষণ কৰা স্তানলৈ জিনীয় সংকেট কঢ়িয়াই নিয়ে—
(a)tRNA
(b)mRNA
(c)rRNA
(d) আটাইবোৰ
9. নিৰ্দ্দিষ্ট জিন চিনাক্তকৰণত কোনটো পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰা যায়—
(a) ওয়েস্টাৰ্ন ব্লট
(b) চাউডাৰ্ণ ব্লট
(c)DNA ফিংগাৰ প্ৰিন্টিং
(d) পি চি আৰ।
উত্তৰঃ1. (c), 2. (c), 3. (c), 4. (a), 5. (b), 6. (d), 7. (b), 8. (b), 9. (b).
(G) শূন্যস্থান পূৰণ কৰাঃ
1. ______ পদ্ধতিৰ দ্বাৰা DNA বিভাজন হয়।
2. সকলো RNA______ সূত্ৰেৰে গঠিত।
3. DNAকোষত থকা ______ ত পোৱা যায়।
4. RNA ______ ত পোৱা যায়।
5. RNA______ ৰ পৰা সংশ্লেষণ হয়।
6. ______ আৰু ______ এ DNA-ৰ আণবিক গঠনৰ সাঁথৰ ভাঙিবলৈ সংৰ্থ হৈছিল।
উত্তৰঃ
প্ৰটিন সংশ্লেষনৰ প্ৰশ্নাৱলী
(A) অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. জিনীয় সংকেট বহন কৰা RNA কোন বিধ?
2. tRNAক পৰিবাহী RNA কিয় বোলা হয়?
3. tRNA-ৰ 3’ দিশত থকা সংকেতিকা কি কি?
4.mRNA সৃষ্টিৰ উৎস কি?
5. mRNA সৃষ্টি হোৱা স্থানক কি বোলা হয়?
6. প্ৰ’টিন সৃষ্টি হোৱা স্থানক কি বোলা হয়?
7. জিনীয় সংকেট কি?
8. অৰ্থহীন সংকেতিকা কোন বিলাক? প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত ইয়াৰ ভূমিকা কি?
9. কিছুমান সংকেতিকাক প্ৰাৰম্ভিক সংকেতিকা কিয় বোলা হয়?
10. A,T,C,G-য়ে কি বুজায়?
11. ত্ৰয়ী সংকেতিকা কাক বোলা হয়?
12. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ মূল পৰ্যায় দুটা কি কি?
13. DNA সূত্ৰত যদি নিউক্লিয়’টাইডৰ ক্ৰম হয় GGCTCTTATAAG তেন্তে mRNA-ত নিউক্লিয়’টাইডৰ ক্ৰম কি হ’ব?
14. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ উপকৰণ কি কি?
(B) চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. জিনীয় সংকেট কাক বোলে?
2. জিনীয় সংকেটৰ লগত প্ৰ’টিন সংশ্লেষণ সম্পৰ্ক কি?
3. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত DNA-ৰ ভূমিকা কি?
4. জিনীয় সংকেত হ্ৰাসপ্ৰাপ্ত হয় কিয়?
5. RNA-ৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰ আৰু ইহঁতৰ কাৰ্য কি কি লিখা।
6. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ উপকৰণ সমূহৰ নাম লিখা।
7. mRNA কেনেকৈ সৃষ্টি হয়?
8. tRNA-ৰ কাম উল্লেখ কৰা।
9. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত ৰিব’জ’মৰ ভূমিকা কি?
10. লিপ্যন্তৰ মানে কি?
11. প্ৰাৰম্ভিক সংকেতিকা আৰু অৰ্থহীন সংকেতিকাৰ পাৰ্থক্য কি?
12. অনুবাদ কেনেকৈ হয় চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
13. চেন্ট্ৰেল ডগমাৰ অৰ্থ কি চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।
14. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত এমিন’এছিল tRNA-ৰ ভূমিকা কি?
15. জিনীয় প্ৰকাশ নিয়ন্ত্ৰণৰ লেক-অপেৰণ আৰ্হি আলোচনা কৰা।
16. লিপ্যন্তৰ কি? ইয়াৰ প্ৰক্ৰিয়া চমুপকৈ লিখা।
17. অনুবাদ কাক বোলে? অনুবাদৰ প্ৰক্ৰিয়া চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
(C) ৰচনাভিত্তিক প্ৰশ্নঃ
1. জিনীয় সংকেতৰ লগত প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ সম্পৰ্ক বহলাই ব্যাখ্যা কৰা।
2. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ প্ৰণালী বৰ্ণনা কৰা।
3. জেনেটিক সংকেত কি? প্ৰ’টিন সংশ্লেষণত আৰ এন এ’ৰ ভূমিকা উল্লেখ কৰা।
4. জিনীয় সংকেত কি? জিনীয় সংকেতৰ চাৰিটা চৰিত্ৰ লিখা।
5. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ লিপ্যন্তৰত কোনবিধ উৎসেচক জড়িত? প্ৰ’টিন সংশ্লেণষণৰ স্থানান্তৰনৰ চমু বৰ্ণনা দিয়া।
6. ডি.এন.এ অনুকৃত্যায়ন বুলি কিয় কোৱা হয়? মেছেলন আৰু ষ্টালে কেনেদৰে ডি.এন.এ-ৰ অৰ্দ্ধৰক্ষণশীল প্ৰতিকৃতিকৰণৰ সপক্ষে প্ৰমাণ ডাঙি ধৰিছিল?
(D) বহুবিকল্পী উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. যদি DNA-ত ক্ষাৰকৰ ক্ৰম হয় ATTCGATG তেতিয়া হ’লে লিপ্যন্তৰিত ক্ষাৰকসমূহ হ’বঃ
(a)GUAGCUUA
(b)UAAGCUAC
(c)CAUCGAAU
(d)AUUCGAUG
2. প্ৰাৰম্ভিক সংকেতিকা হ’ল—
(a)UAG
(b)AUG
(c)AGU
(d)GAU
3. অনুবাদ মানেঃ
(a)DNA সংশ্লেষণ
(b)RNA সংশ্লেষণ
(c) প্ৰ’টিন
(d) ৰিব’জ’ম গঠন
4. mRNA সৃষ্টি হোৱা প্ৰক্ৰিয়াক বোলা হয়ঃ
(a) অনুবাদ
(b) লিপ্যন্তৰ
(c) অনুকৃত্যায়ন
(d) ইয়াৰ নহয়
5. লিপ্যন্তৰৰ ফলত গঠিত হয়ঃ
(a)DNA
(b)mRNA
(c)tRNA
(d) প্ৰ’টিন
6. জিনীয় সংকেত হ’ল—
(a) এটা আখৰৰ
(b) দুটা আখৰৰ
(c) তিনিটা আখৰৰ
(d) চাৰিটা আখৰৰ
7. ত্ৰয়ী সংকেতৰ ধৰ্ম্ম নহ’বঃ
(a) বিশ্বজনীনতা
(b) অৰ্থহীন সংকেতিকা থকা
(c) স্পষ্টতা
(d) কৰ্মহানতা
8. প্ৰ’টিনৰ একোটা এমিন’এছিডৰ নিৰ্দ্দেশ বহন কৰে—
(a) ইনট্টনে
(b) ইক্সনে
(c) ত্ৰয়ী সংকেতিকাই
(d) প্ৰতিসংকেতিকাই
9. অৰ্থহীন সংকেতিকা পোৱা যায়—
(a)DNA-ত
(b)mRNA-ত
(c)rRNA-ত
(d)rRNA-ত
10. প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰবাবে সংকেত বহন নকৰা জিনবোৰক কি বুলি জনা যায়—
(a) জাম্পিক জিন
(b) ছিউড’জন
(c) ইপিষ্টেটিক জিন
(d) হাইপ’ষ্টেটিক জিন
11. mRNA-ৰ প্ৰথম ত্ৰয়ী সংকেতিকা—
(a)UAG
(b)UAC
(c)UAG
(d)AUG
12. DNA-ৰ পৰা mRNA-লৈ জিনীয় বাৰ্ত্তা প্ৰেৰণ কৰা প্ৰক্ৰিয়াটো—
(a) লিপ্যন্তৰ
(b) অনুবাদ
(c) অনুকৃত্যায়ন
(d) স্থানান্তৰণ
উত্তৰঃ
(E) বাওঁফাললৰ স্তম্ভৰ লগত সোঁফালৰ স্তম্ভ মিলাই সজোৱাঃ
| 1. (A)DNA(B)tRNA(C) প্ৰাৰম্ভিক সংকেত(D) অন্তকাৰী সংকেত2. (A)mRNA(B) অৰ্থহীন সংকেতিকা(C)tRNA(D)DNA3. (A)P-খাপ(B) প্ৰতিসংকেতিকা(C)tRNA-ৰ 3’ প্ৰান্ত(D) অনুবাদ | (a) এমিন’ এছিড(b) প্ৰ’টিন সংশ্লেষণৰ সংকেত(c)AUG(d)UGA(a)ACC(b) ছাপ লোৱা(c)UAA(d) ছাপ দিয়া(a)tRNA(b) ৰিব’জ’ম(c) প্ৰ’টিন(d)ACC |
| (E) 1. A (b), B (a), C (c), D (d) 2. A (b), B (c), C (a), D (d) 3. A (b), B (a), C (d), D (c) |
উত্তৰঃ
(F) চমু টোকা লিখাঃ (a) লিপ্যন্তৰ, (b)অনুবাদ, (c) জিনীয় সংকেত।
(G) খালি ঠাই পূৰণ কৰাঃ (a) প্ৰ’টিন সংশ্লেষণ প্ৰক্ৰিয়াৰ শৃংখল প্ৰাৰম্ভিক সংকেতিকা হৈছে ______।
| AUG |
উত্তৰঃ
‘মানৱ জিন গোট’ৰ প্ৰশ্নাৱলী
1. মানৱ জিন গোট মানে কি বুজায়?
2. মানৱ জিন প্ৰকল্প কি?
3. মানৱ জিন প্ৰকল্পৰ উদ্দেশ্য কি?
4. জিন কাক বোলে?
5. জিনে কেনেদৰে গঠিত হয়?
6. জিনে কেনেকৈ শাৰীৰিক ক্ৰিয়া নিয়ন্ত্ৰণ কৰে?
7. মানৱ জিন প্ৰকল্পৰ ভৱিষ্যত কি?
8. মানৱ জিন’ম প্ৰকল্প জীৱবিজ্ঞানৰ কোনটো নতুন শাখাৰ লগত ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত?
সম্ভাব্য প্ৰশ্নাৱলী
A. শূন্যস্থান পূৰণ কৰা (১ নম্বৰ) ঃ
1. DNA হ’ল ______ ৰ এবিধ দীঘল বহুযোগী।
2. ইউৰেচিল পোৱা যায় ______ ত।
3. পিউৰিন আৰু পাইৰিমিডাইনক একেলগে ______ বোলা হয়।
4. দুটা ওচৰা ওচৰিকৈ থকা ক্ষাৰক যোৰৰ মাঝৰ দূৰত্ব ______।
5. যিটো ক্ৰমেটিন ঘনকৈ পকোৱা আৰু ডাঠ ৰং ধৰে তাক ______ বোলে।
6. DNA-ৰ অনুকৃত্যায়নক ______ বোলে।
7. DNA নিৰ্ভৱশীল DNA পলিমাৰেইজে ______ দিশত বহুযোজনৰ ক্ৰিয়াৰ অনুঘটন সংঘটিত কৰে।
8. জিন একোটাক ______ বংশগতিৰ একক বোলা হয়।
9. ______ এটা DNA-ৰ অংশ যি এটি পলিপেপ্টাইডৰ সংকেত বহন কৰে।
10. AUG-য়ে ______ সংকেত দিয়ে।
11. ______ এ বহুযোজন প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা এমিন’এচিদৰ পৰা ______ উৎপাদন কৰা সূচায়।
12. ______ য়ে লেক অপেৰণৰ নিৰোধকৰ সংকেত দিয়ে।
13. মানৱ জিন ______ সমুদায় প্ৰকল্পই জীৱবিজ্ঞানত এটি ন্তুন দিশ উন্মোচন হ’ল সেইটো হ’ল ______।
14. নিৰোধকৰ দ্বাৰা লেক অপেৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাকে ______ বোলা হয়।
15. ______ উৎপৰিৱৰ্তনৰ পৰা উদ্ভব হয়।
16. ______ আৰু সমাপ্তি অংশই গঠনাত্মক জীনক আগুৰি ৰাখে।
17. m-RNA একোটাৰ যিবোৰ অনুবাদ লোহোৱাকৈ অতিৰিক্ত ক্ৰম ৰৈ যায় সেইবোৰক ______ বোলা হয়।
18. লিপ্যন্তৰৰ সময়ত আৰ এন এ পলিমাৰেজ ______ ৰ সৈতে সংযুক্ত হয়।
(B) সত্য বা অসত্য (এক নম্বৰ) ঃ
1. ওৱাটছনে ‘চেন্ট্ৰেল ডগমা’ উপস্থাপন কৰিছিল।
2. RNA ase বিলাক DNA পাচনকাৰী উৎসেচক।
3. DNA দ্বিগুণকৰণ অৰ্ধৰক্ষণশীল।
4. DNA-ৰ পৰা RNA সৃষ্টি হোৱা প্ৰক্ৰিয়াক লিপ্যন্তৰ বোলা হয়।
5. বিচ্ছন্নভাৱে সংশ্লেষিত চুকুৰাসমূহ DNA পলিমাৰেইজ উৎসেচকে জোৰা দিয়ে।
(C) অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (প্ৰত্যকতে এক নম্বৰ) ঃ
1. চেটেলাইট DNA কাক বোলে?
2. চেন্ট্ৰেল ডগমা কি?
3. অট’ৰেডিওগ্ৰাফিৰ সংজ্ঞা দিয়া।
4. লেক অপেৰণৰ আৱিষ্টক কি?
5. গ্ৰিফীথে ৰূপান্তৰকৰণ পৰীক্ষাৰ বাবে কোনবিধ বেক্টেৰিয়া ব্যৱহাৰ কৰিছিল?
6. কোনে প্ৰমাণ কৰিলে যে ক্ৰমজমত থকা DNA-য়ে অৰ্ধৰক্ষণশীলভাবে অনুকৃত্যায়ন কৰে।
7. লেক অপেৰণত কিমানটা গাঠনিক জিন আছে?
8. অনুবাদ কি?
9. ইনট্ৰন কি?
10. একজন কি?
11. বেক্টেৰিয়াত কি কি মুখ্য তিনি ধৰণৰ RNA পোৱা যায়?
12. ডিঅক্সিনিউক্লিটাইডচ বৰ্দ্ধন কৰাৰ বাবে ঘটক হিচাবে যি উৎসেচক ব্যৱহাৰ কৰা হয় তাৰ নাম কি?
13. DNA-ৰ টুকুৰা জোৰা দিয়া উৎসেচকটোৰ নাম লিখা।
14. DNA-ৰ অৰ্ধৰক্ষণশীল অনুকৃত্যায়নৰ মতবাদ কোনে আগবঢ়াইছিল?
15. কিমানটা ক্ষাৰকে এটি এমিন’এচিডৰ সংকেত দিয়ে?
16. প্ৰটিন সংশ্লেষণৰ স্থান কি লিখা।
17. tRNA-ৰ কাৰ্য্য কি?
18. কোনে অপেৰণ আৰ্হি আগবঢ়াইছিল?
19. কেক্টেৰিওফাজ কি?
20. ইউক্ৰমেটিন কি?
21. ক্ৰমেটিনৰ সংজ্ঞা দিয়া।
22. নিউক্লিয়ছমৰ সংজ্ঞা দিয়া।
23. ফিনাইল এলিনিন নামৰ এমিন’ এচিডক কোন ত্ৰয়ী ক্ষাৰকে সংকেত দিয়ে?
24. অৰ্থহান সংকেত তিনিটাৰ নাম লিখা?
25. DNA খণ্ড ক্ল’ন কৰিবলৈ কোনবোৰ পোষক ব্যৱহাৰ হয়?
26. এক্সনবোৰ কি কি?
D. চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (দুই নম্বৰ) ঃ
1. কোনে জিনীয় সংকেত নামাকৰণ কৰিছিল? ই কি বুজায়?
2. নিউক্লিয়জমৰ গঠন আলোচনা কৰা।
3. জিনীয় পদাৰ্থৰ সংজ্ঞা দিয়া।
4. জিনীয় পদাৰ্থৰ চাৰিটা বৈশিষ্ট্য কি কি?
5. DNA-ই কেনেকৈ জৈৱতথ্য প্ৰকাশ কৰে?
6. ক’ত আৰু কেতিয়া অনুকৃত্য়ায়ন হয়?
7. DNA-ৰ অনুকৃত্যায়নক অৰ্ধচ্ছিন্ন বুলি কিয় কোৱা হয়?
8. mRNA ৰ অনুবাদ কেনেকৈ অন্ত পৰে?
9. লিপ্যন্তৰ কি?
10. DNA-ৰ লিপ্যন্তৰৰ এককৰ নাম দিয়া।
11. একজন কি?
12. স্পলাইছিঙৰ হ’বৰ সময়ত কিয় hnRNA প্ৰয়োজন হয়?
13. ছেটেলাইট DNA কি?
14. “জিনীয় সংকেতবোৰ অবিকশিত”—ব্যাখ্যা কৰা।
E. চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (তিনি নম্বৰ) ঃ
1. t RNA-ৰ গঠনৰ চিত্ৰ আঁকা।
2. গ্ৰিফিথৰ ৰূপান্তৰকৰণ পৰীক্ষাৰ বৰ্ণনা কৰা। তেখেতৰ সিদ্ধান্ত কি আছিল?
3. গ্ৰিফিথৰ ৰূপান্তৰ সূত্ৰৰ জৈৱ-ৰাসায়নিক বৈশিষ্ট্য সম্পৰ্কে এটি টোকা লিখা।
4. DNA আৰু RNA-ৰ মাজত তিনিটা পাৰ্থক্য লিখা।
5. DNA-ৰ অনুকৃত্যায়ন চমুকৈ আলোচনা কৰা।
6. হাৰ্শ্বে আৰু চেইজে কেনেকৈ প্ৰমাণ কৰিছিল যে DNA-ই বংশগতিৰ পদাৰ্থ?
7. কোষত প্ৰটিন সংশ্লষণৰ আৰম্ভণী কেনেকৈ হয়?
৪. DNA- ৰ অনুকৃত্যায়ন শলকাৰ এটা চিহ্নিত ৰেখাচিত্র আঁকা।
9. মানৱ জিন গোট প্রকল্পৰ তিনিটা লক্ষ্য কি কি লিখা।
10. DNA- ৰ অৰ্ধৰক্ষণশীল অনুকৃত্যায়ন মানে কি?
11. পঠনীয় সাজোনৰ অন্তর্ভুক্তি কি?
12. DNA পলিমাৰেজৰ কাৰ্য্য কি?
13. mRNA আৰু tRNA-ৰ কাৰ্য্য কি কি?
14. জিন-প্রকাশ নিয়ন্ত্ৰণৰ লেঅপেৰণ আৰ্হিটো বর্ণনা কৰা।
15. ডি. এন. এ ফিংগাৰপ্রিন্টিং কি? ইয়াৰ প্ৰয়োগ বর্ণনা কৰা।
F. দীঘল উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (পাঁচ নম্বৰৰ) ঃ
1. DNA অনুকৃত্যায়নৰ চমু বর্ণনা দিয়া।
2. চিহ্নিত চিত্ৰৰ সহায়ত DNA-ৰ গঠন বর্ণনা কৰা।
3. DNA-ৰ দ্বি-সর্পিল গঠন কেনেকৈ সংকোষকেন্দ্রীয় কোষত টোপোলাৰ নিচিনা গোটখাই ক্রমেটিন গঠন কৰে আলোচনা কৰা।
4. কেনেকৈ মেছেলচন আৰু ষ্টালে প্রমাণ কৰিলে যে DNA-ৰ অনুকৃত্যায়ন অর্ধৰক্ষণশী?
5. অনুবাদ প্রক্রিয়াৰ বিশদ আলোচনা কৰা।
6. DNA ফিংগাৰ প্রিন্টিঙৰ বিভিন্ন প্রয়োগ সম্পর্কে আলোচনা কৰা।
7. মানৱ জিনগোট প্রকল্পৰ মূল লক্ষ্য সম্পর্কে লিখা।
8. মানৱ জিনগোট প্রকল্পৰ লগত জড়িত পদ্ধতি সমূহ আলোচনা কৰা।
9. মানৱ জিনগোট প্রকল্পৰ পাঁচটা মূল বৈশিষ্ট্য উল্লেখ কৰা।
10. জেক’ব আৰু মন’ডে আগবঢ়োৱা লেক অপেৰণ সম্পর্কে আলোচনা কৰা।
11. R-প্ৰকাৰ বেক্টেৰিয়া S-প্ৰকাৰ বেক্টেৰিয়ালৈ ৰূপান্তৰ হোৱাৰ ব্যাখ্যা গ্রিফিতে কেনেকৈ দিছিল?
12. DNA-ৰ দ্বি-সর্পিল গঠনৰ এটি চিহ্নিত চিত্র দিয়া।
13. DNA ফিংগাৰ প্রিন্টিঙৰ চাউদার্ন ব্লট হাইব্রিডাইজেচন পদ্ধতি ব্যাখ্যা কৰা।