Chapter 8
মানুহৰ স্বাস্থ্য আৰু ৰোগ
(A) ৰচনা ভিত্তিক প্রশ্নঃ
1. মানৱদেহত প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ জীৱন-চক্র বর্ণনা কৰা।
2. প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ জীৱন চক্ৰৰ মানুহৰ দেহত হোৱা অযৌন দশাৰ বিষয়ে বর্ণনা কৰা।
3. ছিজ’গনি (schizogony) মানে কি বুজা?
4. গেমেট’গনি (Gametogony) কি? প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ গেমেট’গনিৰ বিষয়ে বর্ণনা কৰা।
5. জনুক্রম (Alternation of generation) বুলিলে কি বুজা? প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ জীৱন চক্ৰৰ সহায়ত ইয়াক বর্ণনা
6. মহৰ শৰীৰত বিকশিত হোৱা মেলেৰিয়া বীজাণুৰ জীৱন দশাৰ স্তৰসমূহ চিত্ৰৰ সহায়ত বর্ণনা কৰা।
7. প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ যৌন প্রজননৰ বিষয়ে চমুকৈ বর্ণনা কৰা।
8. পৰিষ্কাৰ চিহ্নিত চিত্ৰৰ সহায়ত মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ জীৱন-বুৰঞ্জীৰ যৌনচক্র বর্ণনা কৰা।
9. মেলেৰিয়া পৰজীৱী, প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ জীৱন চক্র, মানুহৰ দেহত হোৱা অযৌন চক্র বর্ণনা কৰা।
10. এমিবীয় গ্রহণী ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱবিধৰ নাম লিখা। এই ৰোগৰ লক্ষণ আৰু নিয়ন্ত্রণ পদ্ধতিৰ বিষয়ে লিখা।
11. এমিবীয় গ্রহণীৰ কাৰক কি? কাৰকটো চিত্রসহ চিহ্নিত কৰা।
12. হেপাটাইটিছ-A কি? হেপাটাইটিছ-A-ৰ নিবাৰণৰ বাবে অৱলম্বন কৰিব লগা সাধাৰণ সাবধানতা সমূহ তালিকা ভুক্ত কৰা।
13. কৰ্কট ৰোগ হোৱাৰ কাৰণসমূহ আলোচনা কৰা।
14. ড্রাগছ আৰু মদ অপব্যৱহাৰৰ প্ৰতিৰোধ আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ বিভিন্ন উপায়সমূহ আলোচনা কৰা।
(B) চমুটোকা লিখাঃ
1. (i) ছিজ’গনি (schizogony), (ii) গেমেট’গনি (Gametogony), (ii) প্রি-এৰিথ্র’চাইটিক দশা (Pre-erythrocytic phase) (iv) এক্স’এৰিথ্রাইটিক দশা (Exo-erytheocytice phase) (v) এৰিৰ্থ চাইটিক দশা (ertythrocytic phase) (vi) ৰক্ত ছিজ’গনি (Blood schizogony) (vi) যকৃত ছিজ’গনি (liver schizogony).
2. মেলেৰিয়া বীজাণু বিয়পোৱা কাৰক জীৱৰ নাম কি?
3. কোনে প্ৰথমে মেলেৰিয়াৰ বীজাণু আৱিষ্কাৰ কৰিছিল?
4. মাইকী এন’ফিলিচ মহে মেলেৰিয়া বিয়পায় বুলি পোনপ্ৰথমে কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল?
5. কোনে প্ৰথমে মেলেৰিয়াৰ বীজাণুৰ জীৱনচক্ৰ পুংখানুপুঙ্খভাৱে অধ্যয়ন কৰিছিল?
6. বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ মেলেৰিয়া আৰু সিহঁতৰ কাৰক বীজাণুবোৰৰ নাম লিখা।
7. টাইফইড ৰোগদৰ লক্ষণসমূহ উল্লেখ কৰা।
8. মানুহত মেলেৰীয়া ৰোগ সৃষ্টিকাৰী বিভিন্ন প্ৰজাতিবোৰৰ নাম লিখা। মানুহত মেলেৰীয়া পৰজীৱীৰ জীৱনচক্ৰ চমুকৈ বৰ্ণনা কৰা।
(C) শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱাঃ
1. ______ এ কামুৰিলে মেলেৰিয়া হয়।
(a) মাইকী এন’ফিলিচ (b) মতা এন’ফিলিচ (c) যিকোনো প্ৰজাতিৰ মহ (d) মতা কিউলেক্স
2. বিনাইন টাৰছিয়ান মেলেৰিয়া ______ ৰ দ্বাৰা হয়।
(a) প্লাজম’ডিয়াম ফেলচিপেৰাম (b) প্লাজম’ডিয়াম অ’ভেল, (c) প্লাজম’ডিয়াম মেলেৰিয়া (d) প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্স
3. ______ এ মেলেৰিয়া পৰজীৱী আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।
(a) গ্ৰাছী (b) ৰ’ণাল্ড ৰ’ছ (c) লেভ’ৰণ (d) পেনটিন
4. মেলেৰিয়া পৰজীবী স্পৰ’যইট অৱস্থা পোৱা যায়—
(a) মহৰ পাকস্থলীত (b) মানুহৰ লোহিত ৰক্ত কণাত
(c) মানুহৰ যকৃত কোষত (d) মানুহৰ তেজৰ প্লাজমাত
5. উচাইত উৎপন্ন হয় ______।
(a) মহৰ পাকস্থলীত (b) মহৰ পাকস্থলীৰ বহিঃস্তৰত
(c) মানুহৰ লোহিত ৰক্তকণাত (d) মানুহৰ তেজত
6. প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ সংক্ৰামক অৱস্থাটো হ’ল—
(a) স্পৰ’জ’ইট (b) ছিজ’ণ্ট (c) মেৰ’যইট
7. মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ প্ৰ-এৰিথ্ৰ’চাইটিক দশাৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা কোষবোৰ হ’ল—
(a) স্পৰ’জইত (b) ক্ৰিপ্ট’জইট (c) মেৰ’জইত (d) ইয়াৰ এটাও নহয়।
(D) খালীঠাই পূৰণ কৰাঃ
1. মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ সম্পৰ্ণ জীৱনচক্ৰ ______ এ অধ্যায়ন কৰিছিল।
2. মানুহৰ দেহত হোৱা মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ অযৌন প্ৰজননক ______ বোলে।
3. প্ৰি-এৰিথ্ৰ’চাইটিক আৰু এক্স-এৰিথ্ৰচাইটিক দুয়োটাকে একেলগে ______ দশা বোলে।
4. যকৃত ছিজ’গনি ______ আৰু ______ দশাৰে ৰে গঠিত।
5. মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ এৰিৰ্থচাইটিক দুয়োটাকে একেলগে ______ কোষ পন্ন হয়।
6. মেলেৰিয়া পৰজীৱীৰ যোজন কোষক ______ বোলে।
7. প্লাজম’ডিয়াম ভাইভেক্সৰ প্ৰাথমিক সংক্ৰমণ অৱস্থাটো হ’ল ______।
8. 1902 চনত ______ ক মেলেৰিয়া ৰোগৰ কাৰকৰ আৱিষ্কাৰৰ বাবে ন’বেল বটা দিয়া হয়।
(E) অতি চমু উত্তৰৰ প্ৰশ্নঃ
1. এন্টিব’ডি কি?
2. এন্টিজেন আৰু এন্টিবডিৰ কাম কি?
3. কর্কট ৰোগ হোৱা কোষ বিলাকত কি ধৰণৰ বিভাজন হয়?
4. কৰ্কট ৰোগৰ বিভিন্ন কাৰণ সমূহৰ নাম উল্লেখ কৰা।
5. হেপাটাইটিছ কি ধৰণৰ ৰোগ?
6. হেপাটাইটিছৰ দ্বাৰা শৰীৰৰ কোন অংশ আক্রান্ত হয়?
7. কোনবিধ হেপাটাইটিছ তেজৰ দ্বাৰা বাহিত হয়?
8. AIDS ৰোগৰ বীজাণুক কি বোলা হয়?
9. এমিবীয় গ্ৰহণী আৰু যক্ষ্মৰোগ সৃষ্টিকাৰী অনুজীৱ কেইটাৰ নাম লিখা।
10. HIV-ৰ আনুবংশিক উপাদান কি?
11. বিভিন্ন প্ৰকাৰ অসংক্রাম্যতাৰ যি কোনো এটাৰ নাম লিখা।
12. B- লিম্ফ’ছাইটবোৰৰ উৎপত্তি ক’ত হয়?
13. লিম্ফ’ছাইটবোৰৰ উৎসকোষৰ সৃষ্টি ক’ত হয়?
14. এন্টিবডি আৰু এন্টিজেন পার্থক্য দিয়া।
15. সক্রিয় আৰু নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যকৰণৰ পার্থক্য উল্লেখ কৰা।
16. ৰোগৰ বিৰুদ্ধে চিটা দিয়া ব্যৱস্থা যি তত্ত্বৰ ওপৰত প্রতিষ্ঠিত সেই তত্ত্ব চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।
17. অসংক্রাম্যতা কি? প্রতিজনুক আৰু প্ৰতিদেহৰ মাজত পার্থক্য কি লিখা।
18. মিল আৰু অমিলৰ ভেঁটিত তুলনা কৰাঃ
(a) এন্টিজেন আৰু এন্টিবডি; (b) B-কোষ আৰু T-কোষ, (c) অভিযোজিত (আর্জিত) আৰু নিহিত বা জন্মগত অসংক্রাম্যতা, (d) সক্রিয় অসংক্রাম্যতা আৰু নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যতা।
19. লিম্ফ’ ছাইট কি আৰু কত উৎপন্ন হয়? কেইধৰণৰ লিম্ফ’ছাইট আছে আৰু সিহঁতৰ পার্থক্য কি কি?
20. স্বীয়-অসংক্রম্যণতা কি? এবিধ স্বীয়-অসংক্রমণতা ৰোগৰ নাম লিখা।
21. শৰীৰৰ অসংক্রাম্য তন্ত্র আলোচনা কৰা।
(F) চমু উত্তৰৰ প্রশ্নঃ
1. বীজাণুৱে শৰীৰত কি কি বাধাৰ সন্মুখীন হ’ব লগা হয়?
2. কর্কট ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য পোৱাৰ উপায় কি কি?
3. কর্কট ৰোগৰ প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহ কি কি?
4. কাচিনজেনবোৰ কি? কৰ্কট ৰোগৰ চিকিৎসা পদ্ধতি সমূহৰ বিষয়ে লিখা।
5. AIDS ৰোগৰ প্রাথমিক লক্ষণ কি কি?
6. কি কি পৰীক্ষাৰ দ্বাৰা AIDS ৰোগ হয় নে নহয় প্রমাণ কৰিব পৰা যায়?
7. AIDS ৰোগক কিয় ভয়াবহ ৰোগ বোলা হয়?
৪. এইডছ প্ৰতিৰোধৰ এটি টোকা লিখা।
9. বেক্টেৰিয়া/ভাইৰাচৰ দ্বাৰা সংক্রমিত ৰোগৰ লক্ষণ দেখা দিয়াৰ বহু পূর্বে চিনাক্ত কৰিব পৰা দুটা পদ্ধতি উল্লেখ কৰা।
10. প্রতিজৈৱিক পদার্থসমূহ কি? ই কেনেকৈ একে মাধ্যমত থকা আন অনুজীৱৰ বৃদ্ধিত বাধা প্রদান কৰিব পাৰে?
11. প্রত্যেকৰে একোটা উদাহৰণ দি প্ৰতিজনক আৰু প্ৰতিদেহৰ সংজ্ঞা দিয়া।
12. মানৱ দেহৰ ক্ষতি কৰা সাধাৰণ কাৰকবোৰ লিখা।
13. এটা ৰ্কটজনিত কোষ স্বাভাৱিক কোষতকৈ কেনেদৰে পৃথক।
14. এলক’হলে কৰা ক্ষতিৰ তালিকা কৰা।
(G) পার্থক্য লিখাঃ
1. হেপাটাইটিছ-A আৰু হেপাটাইটিছ-B. 2. অনির্দিষ্ট প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থা আৰু নির্দিষ্ট প্রতিক্ষা ব্যৱস্থা।
3. দেহৰসজনিত অসংক্রাম্যতা আৰু কোষ-উদগত অসংক্রাম্যতা, 4. B-লিম্ফ’ছাইট আৰু T-লিম্ফ’ছাইট, 5. এন্টিজেন আৰু এন্টিবডি, 6. সক্রিয় আৰু নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যতা, 7. স্বাভাৱিক আৰু আর্জিত অসংক্রাম্যতা, 8. নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যতা আৰু সক্রিয় অসংক্রাম্যতা। 9. বেনাইন টিউমাৰ আৰু মেলিগনেন্ট টিউমাৰ।
(H) চমু টোকা লিখাঃ
a) অসংক্রাম্য তন্ত্র, b) সক্রিয় অসংক্রাম্যতা, c) নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যতা, d) অসংক্রাম্য স্বল্পতা, e) অভিযোজিত অসংক্রাম্যতা।
সম্ভাব্য প্ৰশ্নায়লী
A. খালি ঠাই পূৰণ কৰাঃ
1. মানুহৰ দেহৰ তেজ চলাচল প্রক্রিয়া ______ য়ে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।
2. টাইফয়েড জ্বৰ নির্ণয় কৰিব পাৰে ______ পৰীক্ষাৰ দ্বাৰা।
3. চদা এটা ______ বেমাৰ।
4. গোধ বেমাৰ হয় ______ ৰ পৰা।
5. AIDS ______ পৰীক্ষাৰ সহায়ত ধৰা পেলাব পাৰি।
6. মৰফিনৰ ______ কৰি হিৰ’ইন পাব পাৰি।
7. কোকেইনে ______ নামৰ স্নায়ু পৰিবাহকৰ সঞ্চালনত ব্যাঘাত জন্মায়।
8. শ্বাস, পাচন আৰু মূত্রজনন পথৰ বেৰত পোৱা লিম্ফইড কলাক ______ বোলে।
(B) শুদ্ধ নে অশুদ্ধ (এক নম্বৰৰ প্রশ্ন) ঃ
1. জিনীয় ৰোগবোৰ জন্মগত।
2. AIDS এটা অসংক্ৰমিত ৰোগ।
3. টাইফয়েড হয় ভাইৰাছৰ দ্বাৰা।
4. সাধাৰণ পানী লগাত হাঁফাওঁ সংক্রামিত হয়।
5. এজন সুস্থ মানুহৰ সালে একাৰিছৰ সংক্রমণ তেজ গ্রহণ যোগেদি হ’ব পাৰে।
6. এইচ আই ভিৰ জীনগোট হৈছে RNA।
7. অংক’ জেনিক ভাইৰাছবোৰ কেন্সাৰ সৃষ্টি কৰা ভাইৰাছ।
৪. ড্রাগছ আৰু মদৰ নিয়মিত সেৱনে স্নায়ুতন্ত্র আৰু যকৃতৰ ক্ষতি কৰে।
(C) অতি চুটি উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (১ নম্বৰ) ঃ
1. স্বাস্থ্যৰ সংজ্ঞা লিখা।
2. কেনেকৈ সুস্বাস্থ্য ধৰি ৰাখিব পাৰি?
3. ৰোগ কি?
4. টাইফয়েড ৰোগ কৰা বেক্টেৰিয়াটোৰ জীৱবৈজ্ঞানিক নাম লিখা।
5. মেৰী মোলনক কিয় টাইফয়েড মেৰী বুলি উপনামেৰে জনাজাত আছিল।
6. এজন সুস্বাস্থ্যৱান লোক কেনেদৰে টাইফয়েড জ্বৰৰ দ্বাৰা আক্রান্ত হ’ব পাৰে?
7. মানুহৰ দেহত নিউমোনিয়া সৃষ্টি কৰা বেক্টেৰিয়াৰ নাম লিখা।
8. কেনেটো প্ৰকাৰৰ মেলেৰিয়া মানুহৰ বাবে প্রাণনাশক?
9. কৰঙনৰ চুক আৰু ছালৰ ভাজত ৰিংৱৰ্ম সংক্রমণ বেছিকৈ হোৱা দেখা যায় কিয়?
10. সাপে কামোৰাৰ চিকিৎসাত কোনটো প্ৰকাৰৰ অসংক্রাম্যতা লোৱা হয়?
11. অংগস্থাপন অগ্রাহ্যকৰণৰ বাবে কোনটো প্ৰকাৰৰ অসংক্রাম্যতা দায়ী?
12. AIDS সৃষ্টিকাৰী ভাইৰাছটো কি? ই কোন শ্রেণীৰ অন্তৰ্গত?
13. কেঞ্চাৰ বা কৰ্কটৰোগ কি?
14. স্পর্শ দমন মানে কি লিখা।
15. কেইটামান ৰাগিয়াল বস্তু, যাৰ সহজে অপব্যৱহাৰ হয়, নাম লিখা।
16. মৰফিন উলিওৱা উদ্ভিদবিধৰ নাম লিখা।
17. হিৰইনৰ প্ৰভাৱ লিখা।
18. কেন্নাবিনইডবোৰ কি?
19. মৃদু বা বিনাইন টিউমাৰ কি?
20. ELISA-ৰ সম্পূৰ্ণ ৰূপ লিখা।
21. স্বাভাৱিক কোষৰ গুণটো লিখা যিটোৱে কোষৰ আনিয়ন্ত্রিত বৃদ্ধি দমাই ৰাখে।
D. চুটি উত্তৰৰ প্ৰশ্ন ২ নম্বৰৰঃ
1. ৰোগৰ প্রধান গোট দুটা কি কি? প্রত্যেক গেটৰে একোটাকৈ উদাহৰণ দিয়া।
2. ৰোগোৎপাদকৰ ওপৰত এটা টোকা লিখা।
3. টাইফয়েডৰ লক্ষণসমূহ লিখা।
4. চাৰিটা বেক্টেৰিয়াৰ পৰা সংঘটিত হোৱা ৰোগৰ নাম লিখা।
5. সাধাৰণতে হোৱা চদী এজনৰ পৰা আনজনলৈ কেনেদৰে বিয়পে।
6. সাধাৰণ চলিগাৰ লক্ষণসমূহ লিখা।
7. মেলেৰিয়া পৰজীৱী।
৪. এন্টামিবা হিষ্টলাইটিকাৰ সংক্ৰমণৰ প্রধান উৎসবোৰ কি কি?
9. গোধ কি? ইয়াৰ লক্ষণসমূহ লিখা।
10. সংক্রামক ৰোগ হোৱাটো বাধা দিবলৈ লবলগা ব্যৱস্থা সমূহ চমুকৈ লিখা।
11. পার্থক্য লিখাঃ
(a) হিউমৰেল অসংক্রাম্যতা আৰু কোষ মাধ্যমৰ দ্বাৰা পোৱা অসংক্রাম্যতা।
(b) জন্মগত অসংক্রাম্যতা আৰু অর্জিত অসংক্রাম্যতা।
(C) নিষ্ক্রিয় অসংক্রাম্যতা আৰু সক্রিয় অসংক্রাম্যতা।
(d) T লিম্ফ’চাইট আৰু B লিম্ফ’চাইট।
(e) মৃদু টিউমাৰ আৰু প্রাণনাশক টিউমাৰ।
12. জন্মগত অসংক্রাম্যতাৰ প্রতিবন্ধক সমূহ কি কি?
13. এলার্জি কি? এলার্জি হোৱা সময়ত উৎপন্ন হোৱা এন্টিবডিটোৰ নাম কি?
14. স্বীয় অসংক্রাম্যতা কি? এটা স্বীয় অসংক্রাম্যতা ৰোগৰ নাম লিখা।
15. HIV সংক্রমণ কেনেদৰে সঞ্চাৰিত হয় লিখা।
16. কেন্নাবিনইড পাৰ পৰা গছডাল আৰু ইয়াৰ অংশবোৰৰ নাম লিখা।
17. ড্ৰাগছৰ অপব্যৱহাৰ মানে কি?
18. কোনটো তন্ত্র কেন্নাবিনইডৰ দ্বাৰা বেছিকৈ প্ৰভাৱিত হয়?
19. চিগাৰেট ধূমপান খোৱাৰ অপকাৰিতাৰ বিষয়ে লিখা।
20. মেটাস্টোছিচ কি?
E. চুটি উত্তৰৰ প্ৰশ্ন তিনি নম্বৰৰঃ
1. স্বাস্থ্যক প্ৰভাৱিত কৰি ৰোগৰ সৃষ্টি কৰা তিনিটা দিশৰ উল্লেখ কৰা।
2. মানুহৰ মেলেৰিয়া কি কি বিভিন্ন প্রজাতিয়ে সৃষ্টি কৰে?
3. মেলেৰীয়া পৰজীৱীৰ জীৱন চক্ৰ চিত্ৰৰ সহায়ত দর্শোৱা।
4. এমিবিয়াছিছ ৰোগ সৃষ্টিকাৰী প্রাণীটোৰ নাম লিখা। এই ৰোগৰ লক্ষণসমূহ লিখা।
5. এন্টিবডি অণু এটাৰ গঠন বর্ণনা কৰা।
6. অসক্রেম্যকৰণ কি? DNA পুনৰ যোজন প্রযুক্তিয়ে কেনেদৰে গণ অসংক্রামকৰণত সহায় কৰে?
7. এইডছৰ প্ৰতিৰোধৰ ওপৰত এটা টোকা লিখা।
৪. কেঞ্চাৰ ৰোগৰ কাৰকসমূহৰ বিষয়ে লিখা।
9. কেঞ্চাৰাচ বৃদ্ধি কেনেকৈ হয়?
10. কোনবিধ গছৰ পৰা কোকেইন পোৱা যায়? খেলুৱৈসকলে কিয় এইবিধ ড্ৰাগৰ প্ৰতি আসক্ত হয়? অতিমাত্ৰা কোকেইন সেৱনৰ প্ৰভাৱ লিখা।
11. টোকা লিখা (a) অ’পিঅইড (b) কেন্নাবিনইড (c) কোকেইন
F.দীঘল উত্তৰৰ প্ৰশ্ন (পাঁচ নম্বৰৰ)ঃ
1. মেলেৰিয়া পৰজীৱীবোৰ কোনটো স্তৰত সংক্ৰমিত হয়? মেলেৰিয়া পৰজীৱীবিধৰ জীৱন চক্ৰ চমুৰৈ বৰ্ণনা কৰা।
2. এজন স্বাস্থ্যৱান লোকৰ কেনেদৰে নিউমোনিয়া হ’ব পাৰে? নিউমোনিয়াৰ লক্ষণসমূহ লিখা।
3. আমাৰ দেহৰ প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থাটো চিত্ৰৰ সৈতে বর্ণনা কৰা।
4. এইডচ সৃষ্টি কৰা প্রাণীটোৰ নাম লিখা।
5. এইচ আই ভি (HIV) ভাইৰাছৰ সংক্রমণ পদ্ধতিটো বর্ণনা কৰা।
6. কর্কটৰোগ কেনেকৈ চিনাক্ত কৰিব পাৰি? কৰ্কটৰৰাগৰ চিকিৎসাৰ বিষয়ে লিখা।
7. বয়স সন্ধি কি? কৈশোৰ আৰু ড্ৰাগছ/মাদক দ্ৰৱ্যৰ অপব্যৱহাৰৰ বিষয়ে এখন ৰচনা লিখা।
৪. ড্ৰাগছ/মদ অপব্যৱহাৰৰ প্রতিক্রিয়াবোৰ লিখা।
9. ড্ৰাগছ আৰু মদৰ আসক্তি প্রতিৰোধ আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ বিভিন্ন উপায় আলোচনা কৰা।
10. কেন্সাৰ/কর্কটৰোগৰ কাৰণসমূহ লিখা।
G. বিশেষ প্রশ্ন (এক নম্বৰৰ)ঃ
1. ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱ।
2. ঘাতক মেলেৰিয়া কৰা জীৱ।
3. দুগ্ধক্ষৰণৰ প্রথম কেইদিনমানত মাতৃয়ে নিঃসৰণ কৰা হালধীয়া গাখীৰ।
4. এটা ৰোগৰ লক্ষণসমূহৰ সমষ্টি।
5. কেঞ্চাৰ সৃষ্টিকাৰী কাৰক সমূহ।