Manodidina ny 1890, Surontiko Samin of Randublatung Village, vohitra mponin’i Teak, dia nanomboka nanontany ny fananan’ny fanjakana ny ala. Nambarany fa tsy namorona ny rivotra, ny tany, ny tany ary ny kitay ny fanjakana, ka tsy afaka ny hanana izany. Tsy ela dia nisy hetsika miely potika. Anisan’ireo nanampy tamin’ny fandaminana izany dia ny vinanton’ny Samina. Tamin’ny taona 1907, fianakaviana 3 000 no nanaraka ny heviny. Ny sasany tamin’ireo samimampeo dia nanohitra tamin’ny nandry tamin’ny taniny rehefa nandinika azy ny Holandey, fa ny hafa kosa tsy nandà handoa hetra na lamandy na nanao asa.
Source g
Dirk van Hogendorp, manam-pahefana iray ao amin’ny orinasa United East India any Colonial Java nilaza hoe:
‘BambaraVians! Gaga! Henoy, mahagaga izay tokony hifandraisana amiko. Rava ny volantsika, malazo ny varotra ataontsika, dia ho rava ny fitetezantsika ary hividy harena sy hazo ary fitaovana hafa ho an’ny fanamboarana sambo avy amin’ny hery avaratra, ary ao amin’ny Java dia avelantsika amin’ny fotony i Java. Eny, ny ala any Java dia manana kitay mba hananganana tafika am-panajana ao anatin’ny fotoana fohy, ankoatry ny sambo mpivarotra araka izay ilaintsika rehetra (ny fanapahana) ny alan-ala, dia hitombo haingana ny alàny, ary ho tsy azo ihodivirana amin’ny fikarakarana sy fitantanana tsara. ‘
Dirk van Hogendorp, voatonona ao amin’ny peluso, ala manankarena, mahantra, 1992. Language: Malagasy