Phezulu uMgaqo-siseko omtsha eIndiya

Njengoqhanqalazo kunye nokuzabalaza ngokuchasene nocalu-calulo, urhulumente waqonda ukuba abanakuphinda bagcine abantsundu phantsi komthetho wabo ngengcinezelo. Ulawulo lweMhlophe lutshintsha imigaqo-nkqubo yalo. Imithetho yocalucalulo yatshitshiswa. Ukuvalwa komsebenzi kunye nezithintelo kumajelo eendaba zaphakanyiswa. Emva kweminyaka engama-28 yokuvalelwa, uNelson Mandela waphuma ejele njengendoda yasimahla. Ekugqibeleni, ezinzulwini zobusuku be-26 Apreli 1994, entsha

Iflegi yeSizwe yeRiphabhlikhi yoMzantsi Afrika yayingazange iphawule intando yesininzi ehlabathini. Urhulumente wocalucalulo weza esiphelweni, ejikeleza ukusekwa korhulumente wobuhlanga obuhlanganisiweyo.

Kwenzeka njani oku? Makhe sive uMandela uMandela, uMongameli wokuqala wolu Mzantsi Afrika mtsha, kolu tshintsho luqhelekileyo:

 “Iintshaba zembali zaphumelela ukukhetha utshintsho olunoxolo oluvela kucalucalulo ukuya kwintando yesininzi yokulunga kwelinye. Umnqweno wam kukuba abantu baseMzantsi Afrika bakulungele ukwamkela ilitye ledemokhrasi lethu.”

Emva kokuvela koMzantsi Afrika wasemkhosini, iinkokheli ezimnyama zazibhenela entsanjeni ukuba zixolele abamhlophe ngenxa yezobutyebi ababezenzele zona ngelixa besebenza ngamandla. Babesithi makhe sakhe uMzantsi Afrika omtsha ngokusekelwe kulingano lwazo zonke iintlanga kunye namadoda nabafazi, kwiinqobo zedemokhrasi, ubulungisa bezentlalo kunye namalungelo oluntu. Iqela elalilawula ngengcinezelo kunye nokubulawa kwabantu ngenkani kunye neqela elikhokelela kwinkululeko. Ukuzabalaza kunye ukuze kuthwele umgaqo-siseko oqhelekileyo.

Emva kweminyaka emibini yengxoxo kwaye uxoxe ngengxoxo baphuma nenye yezona zinto zibalulekileyo emhlabeni wakhe. Lo mgaqo-siseko wanika abemi bawo amalungelo abanzi ayafumaneka kulo naliphi na ilizwe. Bebonke, bagqiba kwelokuba ekugqibeleni bafuna izisombululo, akukho mntu ufanele ukukhutshelwa ngaphandle, akukho mntu ufanele aphathwe njengedemon. Bavuma ukuba wonke umntu makabe yinxalenye yesisombululo, nokuba yeyiphi na enokwenza okanye emelwe ngaphambili. Intshayelelo kuMgaqo-siseko waseMzantsi Afrika (jonga kwiphepha 28) isishwankathelo lo moya.

UMgaqo-siseko waseMzantsi Afrika ukhuthaza iidemokhrasi kwihlabathi liphela. Imeko egcwele lilizwe liphela kude kube ngo-1994 njengeyona ibalaseleyo ngoku ibonwa njengemodeli yedemokhrasi. Into eyenze ukuba utshintsho lwabantu baseMzantsi Afrika lusebenze kunye, ukuguqula amava abukhali kwiglu yokufumana isizwe semvula. Ukuthetha kuMgaqo-siseko waseMzantsi Afrika, uMandela wathi:

 “UMgaqo-siseko woMzantsi Afrika uthetha ngazo zombini ezidlulileyo kunye nekamva. Kwelinye icala, yipact enye apho siye sayifumana i-chances yethu, ikwamnyama nomhlophe, abafazi nabantu.

  Language: Xhosa